อาหาร (บาลีวันละคำ 328)

อาหาร

บาลีอ่านว่า อา-หา-ระ ไทยอ่านว่า อา-หาน

“อาหาร” เป็นคำบาลีที่เราเอามาใช้จนเข้าใจกันดีโดยไม่ต้องแปล

คำว่า “อาหาร” ประกอบด้วย “หร” (หะ-ระ) = “นำไป” มี “อา-” (= กลับความ) อยู่ข้างหน้า จาก “นำไป” จึงกลายเป็น “นำมา”

“อาหาร” จึงแปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่นำมาซึ่งผล” ตามที่เข้าใจกันทั่วไปคือ เมื่อกินอาหารแล้วก็นำมาซึ่งผลคือมีชีวิตอยู่ต่อไปได้ ดังที่ พจน.42 ให้ความหมายว่า “อาหาร” คือ ของกิน, เครื่องคํ้าจุนชีวิต, เครื่องหล่อเลี้ยงชีวิต

พระพุทธศาสนาจำแนกอาหารออกเป็น 4 หมู่ คือ

1. ของกินทั่วไป คืออาหารกาย (ศัพท์วิชาการว่า = กพฬิงการาหาร)

2. ตาดูหูฟัง อย่างเช่นดูหนังฟังเพลง หรือที่พูดว่า อาหารหูอาหารตา เป็นต้น (= ผัสสาหาร)

3. ความหวังตั้งใจ เช่นมีความหวังว่าจะได้ จะมี จะเป็น เป็นเครื่องหล่อเลี้ยงหัวใจอยู่ได้ (= มโนสัญเจตนาหาร)

4. การได้รับรู้รับทราบ เช่นอยากรู้อะไรก็ได้รู้สิ่งนั้น (อาการที่ตรงกันข้าม คือ “หิวกระหายใคร่รู้”) เป็นอาหารอีกชนิดหนึ่ง (= วิญญาณาหาร)

: กินอาหารให้ครบ 4 หมู่ แล้วอยู่ด้วยสติปัญญา

บาลีวันละคำ (328)

5-4-56

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย