วิเวโก สะปัสสะโม สุโข (บาลีวันละคำ 1,141)

วิเวโก สะปัสสะโม สุโข

บาลีเทียม

สืบเนื่องมาจากผู้มีชื่อท่านหนึ่งในวงการสื่อสาร ยกคำบาลีดังปรากฏข้างต้นนี้มาพูด แล้วแปลแบบคะนองปากประกอบกิริยาที่มีความหมายไปในทางหยาบคาย ก่อให้เกิดเสียงตำหนิติเตียนไปทั่ว

คำบาลีข้างต้นเป็นคำบาลีเทียม (ไม่มีข้อความเช่นนี้ตรงๆ) แต่อาจแปลให้ได้ความหมายในทางดีได้

(๑) “วิเวโก” แปลว่า ความวิเวก, ความโดดเดี่ยว, การแยกออก, การอยู่โดดเดี่ยว ความเดียวดาย, การพินิจพิเคราะห์ (detachment, loneliness, separation, seclusion; singleness of heart, discrimination of thought)

(๒) “สะปัสสะโม” เขียนแบบบาลีเป็น “สปสฺสโม” (สะ-ปัด-สะ-โม) ไม่มีศัพท์รูปนี้ตรงๆ แต่สามารถแยกศัพท์ได้ดังนี้ :

1) ป (ทั่วไป, ทั่วถึง) + สม (ความสงบ), ซ้อน สฺ

: ป + สฺ + สม = ปสฺสม แปลตามศัพท์ว่า “ความสงบอย่างทั่วถึง” หมายถึง ความสงบ, ความเงียบ, ความระงับ, การบรรเทา, การทำให้ลดลง, ความราบรื่น (calm, quiet, appeasement, allaying, assuagement, tranquillizing)

2) ส (ประกอบด้วย, มี) + ปสฺสม = สปสฺสม แปลตามศัพท์ว่า “-มีความสงบอย่างทั่วถึง”

(๓) “สุโข” เป็นคำที่คุ้นปากกันดีแล้ว แปลว่า “เป็นความสุข”

วิเวโก สปสฺสโม สุโข แปลว่า “ความวิเวกที่มีความสงบอย่างทั่วถึง เป็นเหตุให้เกิดสุข”

ผู้กล่าวคำบาลีข้างต้นนี้ยื่นทองเปื้อนคูถมาให้เราด้วยความเขลา

ถ้าเราฉลาด รับเอามาแล้วล้างคูถออกก็จะเห็นทอง

เรารับเอาแต่ทอง ส่วนคูถก็คืนเจ้าของเขาไป

หาความรู้ต่อไปอีก :

คำบาลีเทียมข้างต้น มีบาลีแท้ ว่าดังนี้ :

อนิจฺจา  วต  สงฺขารา

อุปฺปาทวยธมฺมิโน

อุปฺปชฺชิตฺวา  นิรุชฺฌนฺติ

เตสํ  วูปสโม  สุโข.

(อะนิจจา วะตะ สังขารา

อุปปาทะวะยะธัมมิโน

อุปปัชชิต๎วา นิรุชฌันติ

เตสัง วูปะสะโม สุโข.)

แปลว่า –

สังขารทั้งหลายไม่เที่ยงหนอ

มีเกิดขึ้นและเสื่อมไปเป็นธรรมดา

สรรพสิ่งเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป

การเข้าไปสงบระงับดับสิ่งทั้งปวงเสียได้ เป็นความสุข.

——–

บาลีบทนี้เป็น “คาถา” ที่พระสงฆ์กล่าวในเวลาพิจารณาผ้าบังสุกุล

บาลีแท้นี้เป็นทองบริสุทธิ์

รับมาประดับใจ ใจก็งาม

: ไม่ควรเอาความงามมาทำให้เป็นความทราม

10-7-58

ต้นฉบับ