กิตติมศักดิ์

บาลีวันละคำ

กิตติมศักดิ์ (บาลีวันละคำ 751)

กิตติมศักดิ์
อ่านว่า กิด-ติ-มะ-สัก
ประกอบด้วย กิตติม + ศักดิ์
“กิตติม” คำเดิมในบาลีเป็น “กิตฺติมา” ส่วนประกอบมาจาก กิตฺติ + มนฺตุ (ปัจจัย แทนความหมายว่า “มี”)
“กิตฺติ” แปลตามศัพท์ว่า “ความดีอันเขากล่าวถึง” หมายถึง คําเล่าลือ, คําสรรเสริญ, ชื่อเสียง, เกียรติยศ, ความรุ่งโรจน์ (fame, renown, glory, honour)
กิตฺติ + มนฺตุ แปลง -นฺตุ เป็น อา : ม + อา = มา : กิตฺติ + มา = กิตฺติมา แปลว่า ผู้มีเกียรติ, ผู้มีชื่อเสียง, ผู้ควรแก่การยกย่อง
“ศักดิ์” บาลีเป็น “สตฺติ” (สัด-ติ) สันสกฤตเป็น “ศกฺติ” แปลว่า ความสามารถ, กำลัง, อำนาจ (ability, power) ภาษาไทยเขียนอิงสันสกฤตเป็น “ศักดิ” และนิยมออกเสียงว่า “สัก” จึงสะกดเป็น “ศักดิ์”
พจน.54 บอกไว้ว่า –
“ศักดิ์ : (คำนาม) อํานาจ, ความสามารถ, เช่น มีศักดิ์สูง ถือศักดิ์; กำลัง; ฐานะ เช่นมีศักดิ์และสิทธิแห่งปริญญานี้ทุกประการ.”
กิตติมา + ศักดิ์ ลบสระ อา ที่ -มา (ภาษาไวยากรณ์ว่า “รัสสะ อา เป็น อะ”)

Read More