รถไฟ

รถไฟ
บาลีว่าอย่างไร

รถไฟ เป็นยานพาหนะยุคใหม่ จึงไม่มีคำบาลีที่หมายถึง “รถไฟ” ปรากฏในคัมภีร์ แต่มีคำที่นักปราชญ์ทางภาษาบาลีผูกขึ้นใช้เรียก

พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปลคำว่า “รถไฟ” เป็นภาษาอังกฤษว่า a train, railroad, railway

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล train เป็นบาลีว่า dhūmarathapanti ธูมรถปนฺติ (ทู-มะ-ระ-ถะ-ปัน-ติ)

ธูมรถปนฺติ ประกอบด้วย ธูม + รถ + ปนฺติ

“ธูม” (ทู-มะ) แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่เคลื่อนไหวขึ้นไปข้างบน” หมายถึง ควัน หรือไอ (smoke, fumes)

“รถ” (ระ-ถะ) แปลตามศัพท์ว่า “ยานที่ยังให้เกิดสุขารมณ์ ความสนุกเพลิดเพลิน ความดีใจ” แรกที่มนุษย์ประดิษฐ์รถขึ้นมาน่าจะเพื่อการเล่นสนุก นักภาษาจึงให้ความหมายเช่นนี้ ต่อมาจึงใช้รถเพื่อการอื่นๆ เช่นการเดินทาง การขนส่ง และการรบ