บริหาร (บาลีวันละคำ 746)
บริหาร
อ่านว่า บอ-ริ-หาน
บาลีเป็น “ปริหาร” อ่านว่า ปะ-ริ-หา-ระ
“ปริหาร” รากศัพท์มาจาก ปริ รอบ) + หรฺ (ธาตุ = นำไป) + ณ ปัจจัย ทีฆะ อะ ต้นธาตุ เป็น อา, ลบ ณ
: ปริ + หร = ปริหร > ปริหาร + ณ = ปริหาร แปลว่า “นำไปรอบ”
“ปริหาร” ในบาลีใช้ในความหมายดังนี้ –
(1) ความเอาใจใส่, การดูแลระมัดระวัง, การป้องกัน (attention, care, protection)
(2) เกียรติยศ, สิทธิพิเศษ, ภูมิฐาน (honour, privilege, dignity)
(3) บริเวณรอบๆ, เส้นหรือแนวรอบที่ดิน (surrounding, circuit of land)
(4) ลงมือปฏิบัติการ (attack)
(5) การละเว้นหรือหลีก, การหลีกให้พ้น (avoidance, keeping away from)