วีรบุรุษ (บาลีวันละคำ 740)
วีรบุรุษ
อ่านว่า วี-ระ-บุ-หฺรุด
บาลีเป็น “วีรปุริส” อ่านว่า วี-ระ-ปุ-ริ-สะ
ประกอบด้วย วีร + ปุริส
“วีร” มีรากศัพท์ ดังนี้ –
(1) วี (ธาตุ = ก้าวไป) + ร ปัจจัย : วี + ร = วีร แปลว่า “ผู้ก้าวไปสู่ความสูงสุด”
(2) วีรฺ (ธาตุ = กล้าหาญ) + อ ปัจจัย : วีร + อ = วีร แปลว่า “ผู้กล้าหาญ”
(3) วิ ไม่มี, ปราศจาก) + อีร ความหวั่นไหว) : วิ + อีร = วีร แปลว่า “ผู้ปราศจากความหวั่นไหว”
“วีร” มีความหมายว่า เป็นชาติชาย, ทรงอำนาจ, เก่งกล้า, ผู้กล้าหาญ (manly, mighty, heroic; a hero)
“ปุริส” แปลตามศัพท์ว่า –
(1) “ผู้ยังดวงใจของบิดามารดาให้เต็ม”
(2) “ผู้ยังความต้องการให้เต็ม”
(3) “ผู้อยู่ในเบื้องสูง”
(4) “ผู้ไปในฐานะที่สูง”
(5) “ผู้เป็นไปในเบื้องหน้า”
(6) “ผู้นอน บน อก โดยปกติ”
(ดูเพิ่มเติมที่ “ปุริส” บาลีวันละคำ (71) 16-7-55)
“ปุริส” สันสกฤตเป็น “ปุรุษ” ไทยเขียนอิงสันสกฤตเป็น “บุรุษ”