สพฺเพ สตฺตา – ธรรมธารา

เป็นคำที่คุ้นปากคนไทยอีกคำหนึ่ง ใช้ในคำแผ่เมตตา

“สพฺเพ” คำเดิมคือ สพฺพ (สับ-พะ) เป็นคุณศัพท์ แจกวิภัตติตามตัวประธาน (ในที่นี้คือ สตฺตา) จึงเป็น สพฺเพ

“สตฺตา” คำเดิมคือ สตฺต (สัด-ตะ) แจกวิภัตติเอกพจน์ เป็น สตฺโต พหูพจน์เป็น สตฺตา

สพฺเพ (สับ-เพ) แปลว่า ทั้งหมด ทั้งสิ้น ทั้งปวง
สตฺตา (สัด-ตา) แปลทับศัพท์ว่า สัตว์ทั้งหลาย

“สัตว์” ในภาษาไทย หมายถึงสัตว์เดรัจฉาน นอกจากมนุษย์
แต่ “สัตว์” ในภาษาบาลี หมายถึงสิ่งมีชีวิตทั้งมวล

“ห้ามฆ่าสัตว์” ไม่ใช่ห้ามฆ่าเฉพาะนกหนูปูปลา หรือสัตว์เดรัจฉาน แต่หมายถึงห้ามทำลายสรรพชีวิต ไม่ว่าคนหรือสัตว์

บาลีวันละคำ (9)

12 5 55

ข้อมูลเพิ่มเติม
—————–
คำแผ่เมตตาตามแบบที่ใช้ทั่วไปว่าดังนี้ –

สพฺเพ สตฺตา สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น

อเวรา โหนตุ จงเป็นสุข ๆ เถิด อย่าได้มีเวรแก่กันและกันเลย

อพฺยาปชฺฌา โหนฺตุ อย่าได้พยาบาทเบียดเบียนซึ่งกันและกันเลย

อนีฆา โหนฺตุ อย่าได้มีความทุกข์กายทุกข์ใจเลย

สุขี อตฺตานํ ปริหรนฺตุ จงมีความสุขกายสุขใจ รักษาตนให้พ้นจากทุกข์ภัยทั้งสิ้นเถิด

สพฺพ = สรรพ, ทั้งปวง, ทั้งหมด (สมตฺต อขิล สกล นิสฺเสส อเสส ฯเปฯ) (ศัพท์วิเคราะห์)
– สรติ ปวตฺตตีติ สพฺพํ สิ่งที่เป็นไป
สรฺ ธาตุ ในความหมายว่าเป็นไป ว ปัจจัย, ลบสระที่สุดธาตุ, แปลง ร เป็น พ, ว เป็น พ
– สพฺพติ คจฺฉติ ปวตฺตตีติ สพฺพํ สิ่งที่เป็นไป
สพฺพ ธาตุ ในความหมายว่าเป็นไป อ ปัจจัย