สมาชิก

สมาชิก

อ่านว่า สะ-มา-ชิก
บาลีอ่านว่า สะ-มา-ชิ-กะ

คำที่รู้จักกันทั่วไป พูดจนคุ้นปาก
แต่อาจจะไม่ได้สงสัยว่า “สมาชิก” แปลว่าอะไร

“สมาชิก” ประกอบด้วยคำว่า สมาช + ณิก

สํสกฤต-ไท-อังกฤษ อภิธาน มีคำว่า “สมาช” แปลว่า หมู่, จำนวนหรือปริมาณ; สภา, ที่ประชุม multitude, a number; an assembly, meeting.

สมาช + ณิก ในภาษาบาลีเป็นมาดังนี้ –

(1) “สมาช” (สะ-มา-ชะ) รากศัพท์มาจาก สํ ( = พร้อมกัน, ร่วมกัน) + อชฺ (ธาตุ = ไป) + ณ ปัจจจัย, แปลงนิคหิตเป็น ม, ทีฆะต้นธาตุ : อ > อา

: สํ > สม + อชฺ = สมช > สมาช แปลว่า (1) ที่เป็นที่ประชุม (2) ผู้เข้าไปสู่ที่ชุมนุม คือมาเป็นส่วนเดียวกัน

(2) สมาช + ณิก ปัจจัย, ลบ ณ

: สมาช + ณิก > อิก = สมาชิก แปลว่า (1) ผู้เป็นส่วนหนึ่งแห่งที่ประชุม (2) ผู้เป็นส่วนหนึ่งของผู้เข้าไปสู่ที่ชุมนุม

“สมาช” มีรากศัพท์เดียวกับคำว่า “สมชฺช” (สะ-มัด-ชะ) เดิมหมายถึงสถานที่สำหรับจัดการแสดงมหรสพ มีนักแสดงและผู้ชมไปรวมกันเป็นจำนวนมาก ต่อมาคำนี้กลายเป็น “สมชฺชา” (สะ-มัด-ชา) หมายถึง ที่ประชุม, การประชุมเพื่อประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ