บทความเรื่อง ถ้าไม่ตื่น ก็จงหลับไปชั่วนิรันดร

27 ตุลาคม 202023 เมษายน 2021 Admin ชมรมธรรมธารา

ถ้าไม่ตื่น ก็จงหลับไปชั่วนิรันดร [๒]

—————————–

(นำร่อง-ต่อ)

เมื่อพระพุทธองค์เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้วได้ ๓ เดือน พระอรหันตเถระได้ประชุมกันรวบรวมหลักคำสอนของพระพุทธองค์ทั้งหมดจัดเป็นหมวดหมู่อันเป็นต้นฉบับที่เรียกกันในเวลาต่อมาว่า “พระไตรปิฎก”

ตอนท้ายของการประชุมซึ่งถ้าเป็นหลักนิยมในสมัยนี้ก็จะเรียกว่า “วาระอื่นๆ” มีเรื่องที่ควรแก่การศึกษา ขอกลั่นคำแปลจากพระไตรปิฎกมาเสนอในที่เพื่อประโยชน์แก่การศึกษา

พึงตั้งใจสดับ –

…………………

ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์ได้ชี้แจงต่อพระเถระทั้งหลายว่า ท่านเจ้าข้า เมื่อจวนจะปรินิพพาน พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะข้าพเจ้าว่า ดูก่อนอานนท์ เมื่อเราล่วงไป สงฆ์จำนงอยู่ จะพึงถอนสิกขาบทเล็กน้อยเสียบ้างก็ได้

พระเถระทั้งหลายถามว่า ท่านอานนท์ ท่านทูลถามพระผู้มีพระภาคหรือเปล่าว่าสิกขาบทเหล่าไหนเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

ท่านพระอานนท์ตอบว่า ข้าพเจ้าไม่ได้ทูลถาม

ที่ประชุมเปิดอภิปรายกันอย่างกว้างขวาง

(๑) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

(๒) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ เว้นสังฆาทิเสส ๑๓ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

(๓) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ เว้นสังฆาทิเสส ๑๓ เว้นอนิยต ๒ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

(๔) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ เว้นสังฆาทิเสส ๑๓ เว้นอนิยต ๒ เว้นนิสสัคคียปาจิตตีย์ ๓๐ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

(๕) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ เว้นสังฆาทิเสส ๑๓ เว้นอนิยต ๒ เว้นนิสสัคคียปาจิตตีย์ ๓๐ เว้นปาจิตตีย์ ๙๒ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

(๖) พระเถระบางพวกแสดงความเห็นว่า เว้นปาราชิก ๔ เว้นสังฆาทิเสส ๑๓ เว้นอนิยต ๒ เว้นนิสสัคคียปาจิตตีย์ ๓๐ เว้นปาจิตตีย์ ๙๒ เว้นปาฏิเทสนียะ ๔ นอกนั้นเป็นสิกขาบทเล็กน้อย

ที่มา: ปัญจสติกขันธกะ คัมภีร์จุลวรรค ภาค ๒ พระไตรปิฎกเล่ม ๗ ข้อ ๖๒๐

…………………

ถ้าพระสงฆ์ในครั้งนั้นใช้นโยบายปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแก้ไขพระธรรมวินัยให้ทันสมัยเหมือนกับทัศนะของบางกลุ่มบางสำนักในสมัยนี้ พระพุทธศาสนาจะแตกกันอย่างน้อยก็ ๖ นิกายมาตั้งแต่ พ.ศ.๓ เดือน

แต่พระอรหันตเถระที่ประชุมทำสังคายนามีมติ “ไม่ขอใช้สิทธิ์ตามที่มีพุทธานุญาต” และลงมติว่า –

๑ ไม่บัญญัติสิ่งที่ไม่ได้ทรงบัญญัติไว้

๒ ไม่ถอนพระบัญญัติที่ทรงบัญญัติไว้แล้ว

๓ สมาทานประพฤติในสิกขาบททั้งหลายตามที่ทรงบัญญัติไว้แล้ว

ซึ่งมตินี้สอดคล้องกับหลัก “ภิกขุอปริหานิยธรรม” ข้อ ๓ ที่พระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ว่า –

…………………

ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู อปญฺญตฺตํ น ปญฺญเปสฺสนฺติ ปญฺญตฺตํ น สมุจฺฉินฺทิสฺสนฺติ ยถาปญฺญตฺเตสุ สิกฺขาปเทสุ สมาทาย วตฺติสฺสนฺติ วุฑฺฒิเยว ภิกฺขเว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหานิ.

ภิกฺขเว ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

ภิกฺขู อปญฺญตฺตํ น ปญฺญเปสฺสนฺติ

ภิกษุทั้งหลายจักไม่บัญญัติสิ่งที่ตถาคตมิได้บัญญัติไว้

ปญฺญตฺตํ น สมุจฺฉินฺทิสฺสนฺติ

จักไม่เพิกถอนสิ่งที่ตถาคตบัญญัติไว้แล้ว

ยถาปญฺญตฺเตสุ สิกฺขาปเทสุ สมาทาย วตฺติสฺสนฺติ

จักสมาทานประพฤติอยู่ในสิกขาบทั้งหลายตามที่ตถาคตบัญญัติไว้แล้ว

ยาวกีวญฺจ

ตลอดกาลเพียงไร

ภิกฺขเว ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

วุฑฺฒิเยว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา

ภิกษุทั้งหลายพึงหวังความเจริญอย่างเดียว

โน ปริหานิ.

หาความเสื่อมมิได้ (ตลอดกาลเพียงนั้น)

ที่มา: มหาปรินิพพานสูตร

ทีฆนิกาย มหาวรรค พระไตรปิฎกเล่ม ๑๐ ข้อ ๗๐

…………………

เหตุผลที่ลงมติเช่นนั้น คือ –

(๑) สิกขาบทของพวกเราที่ปรากฏแก่คฤหัสถ์มีอยู่ แม้พวกคฤหัสถ์ก็รู้ว่า สิ่งนี้ควรแก่พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตร สิ่งนี้ไม่ควร (พระทำอะไรได้ ทำอะไรไม่ได้ ชาวบ้านเขารู้)

(๒) ถ้าพวกเราจักถอนสิกขาบทเล็กน้อยเสีย จักมีผู้กล่าวว่า พระสมณโคดมบัญญัติสิกขาบทแก่สาวกทั้งหลายเป็นกาลชั่วคราว พระศาสดาของพระสมณะเหล่านี้ยังดำรงอยู่ตราบใด สาวกเหล่านี้ก็ยังศึกษาในสิกขาบททั้งหลายตราบนั้น เพราะเหตุที่พระศาสดาของพระสมณะเหล่านี้ปรินิพพานแล้ว พระสมณะเหล่านี้จึงไม่ศึกษาในสิกขาบททั้งหลายในบัดนี้ (ถ้าถอนสิกขาบท ก็จะถูกตำหนิว่าพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนาปฏิบัติตามคำสอนเฉพาะเวลาที่พระศาสดายังอยู่ พอพระศาสดาล่วงลับไปแล้วก็เลิกปฏิบัติตาม)

นี่คือหลักการดั้งเดิมของพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนา และเป็นหลักการที่พระพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทยึดถือมาจนถึงทุกวันนี้

เพราะฉะนั้น ถ้าปฏิญญาว่าเป็น “เถรวาท” ก็ต้องปฏิบัติตามหลักการนี้

ถ้าไม่ปฏิบัติตาม ก็คือทรยศต่อเถรวาท

สรุปความว่า เพราะวินัยของพระเป็นที่รับรู้ในหมู่ชาวโลกทั่วกันแล้ว จึงเป็นเหตุให้พระต้องดำรงวินัยไว้ให้มั่นคง ด้วยประการฉะนี้

……………

(มีต่อ)

นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย

๒๗ ตุลาคม ๒๕๖๓

๑๘:๓๘

………………………………..

ถ้าไม่ตื่น ก็จงหลับไปชั่วนิรันดร [๑]

https://www.facebook.com/tsangsinchai/posts/3437937176299995