ทีป (บาลีวันละคำ 93)

ทีป

อ่านว่า ที-ปะ

1. ทีป ใช้ในภาษาไทยเป็น “ประทีป” แปลตามศัพท์ว่า “ผู้สว่าง” หมายถึงตะเกียง, เทียน, โคมไฟ

2. ทีป ใช้ในภาษาไทยเป็น “ทวีป” แปลตามศัพท์ว่า

– “พื้นที่ที่น้ำแยกออกเป็นสองทาง”

– “พื้นที่เป็นที่ไหลสองทางแห่งน้ำ”

– “พื้นที่ที่ปรากฏอยู่กลางน้ำ”

ความหมายนี้หมายถึงเกาะ, ทวีป, พื้นดิน, ดินแข็ง, ฐานที่มั่นคง, สถานที่สำหรับอาศัย, สรณะ, ที่พึ่ง

3. ทีป แผลงเป็น “ทวีป” แปลตามศัพท์ว่า “ผู้ดื่มน้ำสองครั้ง” หรือ “ผู้ดื่มน้ำสองทาง” หมายถึง ช้าง (ดื่มด้วยงวงก่อน แล้วใส่เข้าในปาก)

“ทีป” เป็น “ศัพท์สนุก” คำหนึ่ง คือมีความหมายหลายอย่าง บางความหมายก็ไม่ค่อยมีใครนึกถึง

คำบางคำใช้กันบ่อยในความหมายเดียว แต่ไม่มีใครคิดถึงความหมายอื่นที่เคยใช้

เพราะฉะนั้น :

ถ้าถูกลืมหลังจากถูกเรียกใช้ ก็อย่าน้อยใจไปเลย

บาลีวันละคำ (93)

9-8-55

ทีป1

“ผู้สว่าง” ตะเกียง, ประทีป, โคมไฟ

ทีป2

“พื้นที่เป็นที่น้ำแยกออกเป็นสองทาง”

“พื้นที่เป็นที่ไหลเป็นสองทางแห่งน้ำ”

“พื้นที่ที่ปรากฏอยู่กลางน้ำ”

ทีป2

“มีน้ำซ้ำสอง” “ระหว่างน้ำ (ทั้งสอง)” เกาะ, ทวีป, พื้นดิน, ดินแข็ง, ฐานที่มั่นคง, สถานที่สำหรับอาศัย, สรณะ, ที่พึ่ง

ทีป3 = ทวีป “ผู้ดื่มน้ำสองครั้ง (หรือสองทาง)”

ทีป, ทีปะ

  [ทีบ, ทีปะ] (แบบ) น. เกาะ; แสงไฟ. (ป., ส.).

ทวีป

  [ทะวีบ] น. เปลือกโลกส่วนที่เป็นพื้นดินซึ่งมีขนาดใหญ่โตกว้างขวาง มี ๗ ทวีป คือ เอเชีย ยุโรป ออสเตรเลีย แอฟริกา อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ และแอนตาร์กติกา บางทวีปกําหนดนํ้าล้อมรอบเป็นขอบเขต เช่น ทวีปออสเตรเลีย ทวีปแอนตาร์กติกา บางทวีปกําหนดภูเขา ทะเล แหล่งอารยธรรมเป็นต้น เป็นแนวแบ่งเขต เช่น ทวีปเอเชีย ทวีปยุโรป; (โบ) เกาะ เช่น ลังกาทวีป สิงหฬทวีป; ในคัมภีร์ไตรภูมิกล่าวว่ามี ๔ ทวีป คือ ๑. ชมพูทวีป ๒. อมรโคยานทวีป ๓. อุตรกุรุทวีปหรืออุตรกุรูทวีป ๔. บุพวิเทหทวีป. (ส.; ป. ทีป).

ชมพูทวีป

  (แบบ) น. ดินแดนที่เป็นประเทศอินเดีย ปากีสถาน เนปาล และบังกลาเทศในปัจจุบัน; ทวีปใหญ่อยู่ทางทิศใต้ของเขาพระสุเมรุ เป็นทวีป ๑ ใน ๔ ทวีป ได้แก่ อุตรกุรุทวีปหรืออุตรกุรูทวีป บุพวิเทหทวีป ชมพูทวีป และอมรโคยานทวีป

อุตรกุรุทวีป, อุตรกุรูทวีป

  [อุดตะระ-] น. ทวีปใหญ่อยู่ทางทิศเหนือของเขาพระสุเมรุ เป็นทวีป ๑ ใน ๔ ทวีป ได้แก่ อุตรกุรุทวีปหรืออุตรกุรูทวีป บุพวิเทหทวีป ชมพูทวีป และอมรโคยานทวีป. (ป., ส. อุตฺตรกุร + ส. ทวีป).

บุพวิเทหทวีป

  น. ทวีปใหญ่อยู่ทางทิศตะวันออกของเขาพระสุเมรุ เป็นทวีป ๑ ใน ๔ ทวีป ได้แก่ อุตรกุรุทวีปหรืออุตรกุรูทวีป บุพวิเทหทวีป ชมพูทวีป และอมรโคยานทวีป.

อมรโคยานทวีป

  น. ทวีปใหญ่อยู่ทางทิศตะวันตกของเขาพระสุเมรุเป็นทวีป ๑ ใน ๔ ทวีป ได้แก่ อุตรกุรุทวีปหรืออุตรกุรูทวีป บุพวิเทหทวีป ชมพูทวีป และอมรโคยานทวีป.

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย