กิจของสงฆ์

กิจของสงฆ์

———–

คำว่า “กิจของสงฆ์” เป็นคำพูดธรรมดาในภาษาไทย มีความหมาย ๒ นัย คือ –

๑ สังฆกรรมต่างๆ ตามพระวินัยที่ภิกษุตั้งแต่ ๔ รูปขึ้นไปร่วมกันทำ เช่น 

อุโบสถกรรม (ประชุมฟังพระปาติโมกข์ทุกกึ่งเดือน) 

อุปสมบทกรรม (พิธีบวช) 

กฐินกรรม (รับกฐิน) 

ตลอดจนกิจทั่วไปที่ภิกษุผู้อยู่ร่วมกันจะพึงช่วยกันทำ เช่น ดูแลรักษาและซ่อมแซมเสนาสนะ กวาดอาวาสวิหารลานพระเจดีย์ เป็นต้น นี่ก็เรียกว่า “กิจของสงฆ์”

๒ กิจส่วนตัวของภิกษุแต่ละรูปที่จะพึงปฏิบัติตามพระวินัย เช่น ออกบิณฑบาต ทำวัตรสวดมนต์ ศึกษาพระธรรมวินัย ปฏิบัติกรรมฐาน เป็นต้น รวมทั้งกิจอื่นๆ ที่ไม่ขัดต่อสมณวิสัย นี่ก็เรียกว่า “กิจของสงฆ์”

พระสงฆ์รุ่นเก่าในเมืองไทยกำหนด “กิจของสงฆ์” ไว้ เรียกกันว่า “กิจวัตร ๑๐ อย่าง” มีดังนี้ –

………………………………….

กิจวัตร ๑๐ อย่างของภิกษุ

๑. ลงอุโบสถ

๒. บิณฑบาตเลี้ยงชีพ

๓. สวดมนต์ไหว้พระ

๔. กวาดอาวาสวิหารลานพระเจดีย์

๕. รักษาผ้าครอง 

๖. อยู่ปริวาสกรรม

๗. โกนผมปลงหนวดตัดเล็บ

๘. ศึกษาสิกขาบทและปฏิบัติพระอาจารย์

๙. เทศนาบัติ

๑๐. พิจารณาปัจจเวกขณะทั้ง ๔ เป็นต้น

กิจวัตร ๑๐ เหล่านี้เป็นกิจใหญ่ ควรที่ภิกษุจะต้องศึกษาให้ทราบความชัด และจำไว้เพื่อปฏิบัติสมควรแก่สมณสารูปแห่งตน

………………………………….

มักมีปัญหาเกิดขึ้นในหมู่ประชาชนเมื่อเห็นการกระทำของพระสงฆ์ว่า “นั่นใช่กิจของสงฆ์หรือเปล่า” 

นอกจากมีพระธรรมวินัย และ “กิจวัตร ๑๐ อย่าง” เป็นกรอบพิจารณาแล้ว ก็มีหลักอีกอย่างหนึ่ง นั่นคือ :

“วิญฺญุปสตฺถ” (วิน-ยุ-ปะ-สัด-ถะ) = วิญญูชนสรรเสริญ 

หรือ – 

“วิญฺญุครหิต” (วิน-ยุ-คะ-ระ-หิ-ตะ) = วิญญูชนติเตียน

หมายความว่า การกระทำนั้นๆ ผู้ที่รู้เรื่องนั้นแจ่มแจ้งดีและเป็นคนมีคุณธรรม ท่านสรรเสริญหรือตำหนิ 

ถ้าท่านสรรเสริญก็ควรทำ 

ถ้าท่านตำหนิก็ไม่ควรทำ

โปรดสังเกตว่า ท่านใช้คำว่า “วิญญูชน” ซึ่งหมายถึงผู้รู้ผิดรู้ชอบตามปรกติ ทั้งนี้เพราะคำสรรเสริญหรือคำตำหนิอาจมาจาก “พาลชน” คือผู้ไม่รู้เรื่องนั้นๆ อย่างถูกต้องถ่องแท้ แต่เอาความรู้สึกส่วนตัวเข้าไปตัดสิน เช่นถ้าเรื่องนั้นถูกใจตน ก็บอกว่าเป็นกิจของสงฆ์ ถ้าเรื่องนั้นไม่ถูกใจตน ก็บอกว่าไม่ใช่กิจของสงฆ์

เมื่อพอจะจับหลักได้แล้ว ต่อไปนี้ถ้าเห็นพระภิกษุสามเณรทำอะไร หรือได้ยินข่าวเกี่ยวกับพระ เราจะมีหลักในการมอง อย่างน้อยก็-ไม่เอาความรู้สึกส่วนตัวเข้าไปตัดสิน อันเป็นสาเหตุที่ทำให้เห็นภาพผิดเพี้ยนไปจากหลักที่ควรจะเป็น และทำให้ท่าทีของเราต่อเรื่องนั้นๆ พลอยผิดพลาดไปด้วย

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย

๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕

๑๗:๒๖

……………………………………..

กิจของสงฆ์

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

……………………………………