บทความเรื่อง กรอบของพระสงฆ์ไทย
ส่วนกฎหมายของบ้านเมืองนั้นไม่ต้องสงสัย เลี่ยงไม่ออกแน่นอน
ตัวอย่างเช่นกฎหมายว่าด้วยการเกณฑ์ทหาร
เท่าที่จำได้ ชายไทยทุกคนเมื่ออายุ ๑๗ หรือ ๑๘ ต้องไปขึ้นทะเบียนทหาร
ตอนอายุ ๑๗-๑๘ ผมเป็นเณร วันหนึ่งเจอสัสดีอำเภอปากท่อ ท่านถามว่าเณรอายุเท่าไร พอบอกอายุ ท่านชี้หน้า บอกว่า ไปขึ้นทะเบียนทหารซะดีๆ
ผมก็ต้องไปขึ้นทะเบียนทหารทั้งผ้าเหลือง-ตามกฎหมาย
กฎหมายบอกว่า ชายไทยทุกคนเมื่ออายุ ๒๑ ต้องไปไล่ทหาร-อันนี้พูดภาษาชาวบ้านนะครับ ไม่ใช่ชายไทยยกขบวนไปขับไล่ทหาร-ภาษาราชการดูเหมือนจะเรียกว่า-ไปรับการตรวจคัดเลือกเข้าเป็นทหารกองประจำการ
เมื่อก่อนเราจะเห็นว่า เมื่อถึงฤดูไล่ทหารจะมีพระไปไล่ทหารด้วยแทบทุกหน่วย ทั้งนี้เพราะสมัยก่อนชายไทยพออายุครบบวช-คือ ๒๐-ก็ต้องบวช ใครไม่บวช ผิดปกติ และทุกคนบวชเอาพรรษา คือบวชก่อนเข้าพรรษา แล้วอยู่ไปจนรับกฐินแล้ว คือประมาณหลังลอยกระทงจึงจะสึก หมายถึงว่า-ถ้าจะสึก แต่ถ้ายังสบายใจอยู่ก็จะอยู่ไปเรื่อยๆ บางทีบวชถึง ๒ พรรษา ๓ พรรษาจึงสึกก็มี เป็นเรื่องปกติ
เพราะฉะนั้น สมัยก่อนจึงมีชายไทยอายุถึงเกณฑ์ต้องไปไล่ทหาร แต่บวชแล้วยังไม่สึก ยังเป็นพระอยู่ พระรูปนั้นก็ต้องไปไล่ทหารด้วย เพราะพระก็คือชายไทยคนหนึ่ง
สมัยนี้ไม่ค่อยได้เห็นพระไปไล่ทหาร สาเหตุก็เพราะชายไทยสมัยนี้บวชเร็วสึกเร็ว บวชอยู่ไม่ทันถึงเวลาไล่ทหารก็สึกก่อนแล้ว
ไม่มีพระรูปไหนอ้างว่า พระธรรมวินัยไม่ได้บัญญัติให้พระไปไล่ทหาร เพราะฉะนั้น พระไม่ไปไล่ทหารจึงไม่ผิด
อ้างแบบนั้น ก็-คุกสิขอรับ
ถ้าจะไม่ไปไล่ทหาร ก็ต้องยื่นเรื่องขอผ่อนผันตามระเบียบที่ทางราชการกำหนดไว้ว่ากรณีไหนบ้างที่ผ่อนผันได้ เช่น ถ้าเป็นพระก็ต้องสอบได้นักธรรมชั้นตรีขึ้นไป-อย่างนี้เป็นต้น
แต่ถ้าสึกเมื่อไร ก็โดนเมื่อนั้น คือต้องไปไล่ทหารในฤดูกาลต่อไปทันที เว้นแต่จะอายุเกิน-ดูเหมือนกำหนดอายุไว้ที่ไม่เกิน ๓๐
ตอนอายุ ๒๑ ผมก็ยังบวชอยู่ ผมก็ทำเรื่องขอผ่อนผันตามระเบียบ
นี่คือตัวอย่างที่-พระต้องปฏิบัติตามกฎหมายบ้านเมือง
ว่าไปทำไมมี พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ที่ใช้อยู่ทุกวันนี้ นี่ก็คือตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดว่า พระต้องปฏิบัติตามกฎหมายที่ทางบ้านเมืองเป็นฝ่ายบัญญัติ และพระเป็นฝ่ายปฏิบัติตาม
ในเวลานี้ผู้ปกครองบ้านเมืองยังเป็นสัมมาทิฐิอยู่ ก็ออกกฎหมายที่เกื้อกูลพระสงฆ์เป็นอันดี
แต่ถ้าเกิดในอนาคตผู้ปกครองบ้านเมืองเป็นมิจฉาทิฐิ ออกกฎหมายบีบคั้นพระสงฆ์ขึ้นมา อะไรจะเกิดขึ้น
เช่นออกกฎหมายห้ามพระออกบิณฑบาต
ห้ามพระรับกิจนิมนต์
ห้ามสร้างวัด (แต่สร้างศาสนสถานในศาสนาอื่นได้)
แต่ละวัดห้ามมีพระเกิน ๔ (สี่) รูป
ฯลฯ