เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน (๐๐๑)

เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน (๐๒๘)

เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน (๐๒๘)

————————————–

กรวดน้ำอิมินาแปล (๒)

คำแปลอิมินาที่มีผู้นิยมนำไปสวดกันทั่วไป ก็คือคำแปลฉบับของสวนโมกข์ แต่งเป็นคำประพันธ์แบบกาพย์ยานี ขอนำคำแปลนั้นมาเสนอเพื่อเรียนรู้คำบาลีดังต่อไปนี้

…………..

(๑) อิมินา ปุญฺญกมฺเมน

อุปชฺฌายา คุณุตฺตรา

อาจริยูปการา จ

มาตา ปิตา จ ญาตกา.

ด้วยบุญนี้อุทิศให้

อุปัชฌาย์ผู้เลิศคุณ

แลอาจารย์ผู้เกื้อหนุน

ทั้งพ่อแม่แลปวงญาติ

…………..

“ด้วยบุญนี้อุทิศให้” แปลจากคำว่า “อิมินา ปุญฺญกมฺเมน” 

ปุญฺญกมฺเมน = ด้วยกรรมคือบุญ, ด้วยการทำบุญ

อิมินา = นี้ 

“อุปัชฌาย์ผู้เลิศคุณ” แปลจากคำว่า “อุปชฺฌายา คุณุตฺตรา”

อุปชฺฌายา = อันว่าพระอุปัชฌาย์ทั้งหลาย

คุณุตฺตรา = ผู้ยิ่งด้วยคุณ, ผู้มีคุณอันยิ่ง

ถ้าใครจำคำไหว้ครูที่ขึ้นต้นว่า “ปาเจรา…” ได้ ก็ต้องนึกได้ว่าในคำไหว้ครูนั้นก็มีคำว่า “คุณุตฺตรา” อยู่ด้วย

“ปาเจราจริยา  โหนติ

คุณุตฺตรานุสาสกา…”

…………..

“แลอาจารย์ผู้เกื้อหนุน” แปลจากคำว่า “อาจริยูปการา จ” 

อาจริยูปการา จ = อันว่าอาจารย์ผู้มีอุปการะทั้งหลายด้วย

อาจริย + อุปการ = อาจริยูปการ > อาจริยูปการา  

“จ” ภาษาบาลีอ่านว่า “จะ” (ไม่ใช่ จอ) แปลว่า “ด้วย” หมายถึงคนนั้นด้วย คนนี้ด้วย สิ่งนั้นด้วย สิ่งนี้ด้วย เช่น ภิกษุด้วย สามเณรด้วย ชาววัดด้วย ชาวบ้านด้วย 

“ด้วย” คำนี้แหละแปลมาจาก “จ” ในภาษาไทยแปลว่า “และ” ก็ได้ ตรงกับคำฝรั่งว่า and นั่นเอง

…………..

“ทั้งพ่อแม่แลปวงญาติ” แปลจากคำว่า “มาตา ปิตา จ ญาตกา” 

ตรงนี้ถ้าแปลแบบ “ยกศัพท์” ก็จะต้องแปลดังนี้ –

มาตา จ = อันว่ามารดาด้วย

ปิตา จ = อันว่าบิดาด้วย

ญาตกา จ = อันว่าญาติทั้งหลายด้วย

ในตัวบทมี “จ” ตัวเดียว แต่เวลาแปลยกศัพท์หรือ “แปลโดยพยัญชนะ” จะต้องใส่ “จ” ควบไปกับคำนามทุกตัว

กฎนี้นักเรียนบาลีรู้กันดีในนาม “จ-ควบบท” 

ในวิชา “วากยสัมพันธ์” (นักเรียนบาลีมักเรียกกันสั้นๆ ว่า “สัมพันธ์”) ซึ่งเป็นวิชาหนึ่งในชั้น ป.ธ.๓ (เปรียญธรรม ๓ ประโยค) ที่นักเรียนจะต้องสอบผ่านจึงจะมีสิทธิ์เป็น “มหา” จะต้องบอกชื่อสัมพันธ์ “จ” ตัวนี้ว่า “จ-ศัพท์ ปทสมุจจยัตถะ เข้ากับ มาตา ปิตา และ ญาตกา”

ไม่รู้เรื่อง ไม่เข้าใจ ไม่ต้องตกใจ เราไม่ใช่นักเรียนบาลีอาชีพ อ่านพอผ่านๆ อ่านพอเป็นอุปนิสัยปัจจัย อ่านพอให้นึกออกว่าครั้งหนึ่งเคยผ่านตา เวลาฟังนักเรียนบาลีคุยกันจะได้พอฟังออก พอวางมาดได้ว่า-ฉันก็พอรู้นา จะบอกให้

ยังแปลไม่หมดครับ มีต่อ

………………………..

นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย

๑๓ กรกฎาคม ๒๕๖๔

๑๗:๑๗

………………………………

เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน (๐๒๙)

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

………………………………

เรียนบาลีแบบใช้งานในชีวิตประจำวัน (๐๒๗)

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย