ชูตศาลา (บาลีวันละคำ 4,661)

ชูตศาลา

แปลว่าบ่อนการพนัน

อ่านว่า ชู-ตะ-สา-ลา

ประกอบด้วยคำว่า ชูต + ศาลา

(๑) “ชูต” 

อ่านว่า ชู-ตะ รากศัพท์มาจาก –

(1) ชุ (ธาตุ = แล่นไป; โกง) + ต ปัจจัย, ทีฆะ อุ ที่ ชุ เป็น อู (ชุ > ชู)

: ชุ + ต = ชุต > ชูต แปลตามศัพท์ว่า (1) “การเล่นที่ไปสู่การชนะและแพ้” (2) “การเล่นเป็นเหตุให้โกงกัน”

(2) ชุตฺ (ธาตุ = รุ่งเรือง) + อ (อะ) ปัจจัย, ทีฆะ อุ ที่ ชุ เป็น อู (ชุ > ชู)

: ชุตฺ + อ = ชุต > ชูต แปลตามศัพท์ว่า “การเล่นที่รุ่งเรือง” (คือมีคนติดมาก) 

“ชูต” (นปุงสกลิงค์) (เป็น “ชุต” ก็มี) หมายถึง การเล่นการพนัน, การเล่นสกา (gambling, playing at dice)

บาลี “ชูต” สันสกฤตเป็น “ทฺยุต” 

สํสกฤต-ไท-อังกฤษ อภิธาน บอกไว้ดังนี้ –

“ทฺยุต : (คำนาม) ‘ทยุต,’ การพนัน; gaming or gambling.”

(๒) “ศาลา”

เป็นรูปคำสันสกฤต บาลีเป็น “สาลา” (สันสกฤต ศ ศาลา บาลี ส เสือ) รากศัพท์มาจาก สลฺ (ธาตุ = ไป) + ณ ปัจจัย, ลบ ณ, “ทีฆะต้นธาตุ” คือยืดเสียง อะ ที่ ส-(ลฺ) เป็น อา (สลฺ > สาล) + อา ปัจจัยเครื่องหมายอิตถีลิงค์

: สลฺ + ณ = สลณ > สล > สาล + อา = สาลา แปลตามศัพท์ว่า “โรงเรือนเป็นที่ผู้คนไปหา”

“สาลา” หมายถึง ห้องโถง (มีหลังคาและมีฝาล้อมรอบ), ห้องใหญ่, บ้าน; เพิง, โรงสัตว์ (a large [covered & enclosed] hall, large room, house; shed, stable)

ภาษาไทยใช้ตามรูปสันสกฤตเป็น “ศาลา”

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“ศาลา : (คำนาม) อาคารทรงไทย ปล่อยโถง ไม่กั้นฝา ใช้เป็นที่พักหรือเพื่อประโยชน์การงานอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ศาลาวัด ศาลาที่พัก ศาลาท่านํ้า, โดยปริยายหมายถึงอาคารหรือสถานที่บางแห่ง ใช้เพื่อประโยชน์การงานอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ศาลาพักร้อน ศาลาสวดศพ. (ส.; ป. สาลา).”

ชูต + สาลา = ชูตสาลา (ขู-ตะ-สา-ลา) > ชูตศาลา แปลตามศัพท์ว่า “โรงเรือนเป็นที่ผู้คนไปหาเล่นการพนัน” = โรงเล่นการพนัน (gambling hall) ตรงกับที่เราเรียกว่า “บ่อนการพนัน” นั่นเอง

คำว่า “ชูตศาลา” ยังไม่ได้เก็บไว้ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 

ขยายความ :

เนื่องจากความหมายเดิมของ “ชูต” หมายถึง “สกา” จึงขอนำคำว่า “สกา” จากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 มาเสนอไว้ในที่นี้ ดังนี้ –

“สกา : (คำนาม) เครื่องเล่นการพนันอย่างหนึ่งใช้ลูกบาศก์ทอดแล้วเดินตัวสกาตามแต้มลูกบาศก์. (เทียบทมิฬ บาสกา).”

แถม :

ถ้าตั้งปัญหาว่า การพนันดีหรือไม่ดี ผู้เขียนบาลีวันละคำขอเสนอวิธีมอง คือควรมองแยกเป็น 2 ส่วน คือ การแล่นการพนันส่วนหนึ่ง การเอาการพนันไปบริหารจัดการส่วนหนึ่ง

ในส่วนการเล่นการพนัน ตอบตามหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาก็ต้องบอกว่า ติดการพนัน (indulgence in gambling) มีโทษ 6 คือ:

(1) ชยํ  เวรํ  ปสวติ 

เมื่อชนะย่อมก่อเวร

As winner, he begets hatred.

(2) ชิโน  วิตฺตมนุโสจติ

เมื่อแพ้ก็เสียดายทรัพย์ที่เสียไป

As loser, he regrets his lost money.

(3) สนฺทิฏฺฐิกา  ธนชานิ

ทรัพย์หมดไป ๆ เห็นชัด ๆ

There is actual loss of wealth.

(4) สภาคตสฺส  วจนํ  น  รูหติ 

เข้าที่ประชุม เขาไม่เชื่อถือถ้อยคำ

His word has no weight in an assembly.

(5) มิตฺตามจฺจานํ  ปริภูโต  โหติ

เป็นที่หมิ่นประมาทของเพื่อนฝูง

He is scorned by his friends and companions.

(6) อาวาหวิวาหกานํ  อปฺปตฺถิโต  โหติ  อกฺขธุตฺโต  ปุริสปุคฺคโล  นาลํ  ทารภรณาย.

ไม่เป็นที่พึงประสงค์ของผู้ที่จะหาคู่ครองให้ลูกของเขา เพราะเห็นว่าจะเลี้ยงลูกเมียไม่ไหว

He is not sought after by those who want to marry their daughters, for they would say that a gambler cannot afford to keep a wife.

ภาษาบาลี: สิงคาลกสูตร ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค พระไตรปิฎกเล่ม 11 ข้อ 182

ภาษาไทยและอังกฤษ: พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม ของท่าน ป.อ. ปยุตฺโต ข้อ [200]

ในส่วนการเอาการพนันไปบริหารจัดการ ขึ้นอยู่กับว่าผู้มีอำนาจบริหารบ้านเมืองต้องการอะไร เช่น ต้องการได้เงินภาษีจากการพนันเป็นรายได้ของแผ่นดิน (รวมทั้งผลประโยชน์แอบแฝงอื่น ๆ) เป็นต้น ถ้าต้องการแค่นี้ก็ไม่ต้องคำนึงถึงโทษของการเล่นการพนันดังที่กล่าวในส่วนการเล่นการพนัน เมื่อเอาการพนันไปบริหารจัดการก็ตั้งหน้าเก็บภาษีจากการพนันให้เกิดผลสมกับความมุ่งหมายสถานเดียว 

ผู้เห็นโทษของการพนันตามคำสอนในพระพุทธศาสนาก็อย่าเล่น จะแนะนำสั่งสอนคนอื่น ๆ ไม่ให้เล่นด้วยก็ยิ่งดี แต่อย่าไปขวางทางของผู้มีอำนาจที่จะเอาการพนันไปบริหารจัดการ

ฝ่ายผู้มีอำนาจรวมทั้งผู้เห็นด้วยกับวิธีที่จะเอาการพนันไปบริหารจัดการเพื่อให้เกิดรายได้ของแผ่นดิน ก็ไม่ต้องไปกระแหนะกระแหนหรือเย้ยหยันผู้ที่เห็นโทษของการพนันว่าหัวเก่าเต่าล้านปีไม่มีวิสัยทัศน์

ต่างฝ่ายต่างทำหน้าที่ไปตามทางของตัว

ถ้ามองแยกส่วนอย่างนี้ ก็ไม่ต้องเถียงกันว่าการพนันดีหรือไม่ดี

แต่สิ่งที่ควรคำนึงควบคู่กันไปด้วยก็คือ โทษที่เกิดแก่ประชาชนผู้เล่นการพนัน กับรายได้ของแผ่นดินที่ได้จากการพนัน เมื่อหักกลบลบกันแล้วคุ้มค่ากันมากน้อยแค่ไหน คิดไว้ด้วยก็จะช่วยให้ปลอดภัย

…………..

ดูก่อนภราดา!

: โทษบางอย่างชี้ให้ดู ก็พอรู้พอเห็น

: โทษบางอย่างแสนเข็ญ ต้องรอให้เกิดกับตัวเอง

#บาลีวันละคำ (4,661)

17-3-68

…………………………….

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

…………………………….