การันตี (บาลีวันละคำ 4,812)

การันตี

บาลีว่าอย่างไร

“การันตี” คำอังกฤษว่า guarantee เราเอามาพูดทับศัพท์ และพูดกันแพร่หลาย เข้าใจความหมายจนเกือบจะไม่ต้องแปลเป็นไทย

พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปล guarantee เป็นไทยว่า คำรับรอง, เครื่องรับประกัน, ของที่ให้เป็นประกัน, ให้ประกัน, รับรอง

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล guarantee เป็นบาลีดังนี้: 

เป็นคำนาม:

(1) pāṭibhoga ปาฏิโภค (ปา-ติ-โพ-คะ) = ผู้ค้ำประกัน, ผู้รับประกัน

(2) paṭiññābandha ปฏิญฺญาพนฺธ (ปะ-ติน-ยา-พัน-ทะ) = การผูกพันตามข้อตกลง

เป็นรูปประโยค:

(1) pāṭibhogo hoti ปาฏิโภโค โหติ (ปา-ติ-โพ-โค โห-ติ) = เป็นผู้ค้ำประกัน, เป็นผู้รับประกัน

(2) saccakāraṃ ṭhapeti สจฺจการํ ฐเปติ (สัด-จะ-กา-รัง ถะ-เป-ติ) = ดำรงคำสัญญาไว้

เป็นคุณศัพท์:

(1) pāṭibhogabhūta ปาฏิโภคภูต (ปา-ติ-โพ-ตะ-พู-ตะ) = เป็นผู้ค้ำประกัน, เป็นผู้รับประกัน

(2) ṭhapitasaccakāra ฐปิตสจฺจการ (ถะ-ปิ-ตะ-สัด-จะ-กา-ระ) = ผู้ดำรงคำสัญญาไว้

ขยายความ :

คำบาลีที่ควรแก่การศึกษา คือ ปาฏิโภค ปฏิญฺญา สจฺจการ 

(๑) ปาฏิโภค 

บาลีอ่านว่า ปา-ติ-โพ-คะ รากศัพท์มาจาก ปฏิ (คำอุปสรรค = เฉพาะ, ตอบ, ทวน, กลับ) + ภุชฺ (ธาตุ = รักษา) + ณ ปัจจัย, ลบ ณ, ทีฆะ อะ ที่ ปฏิ เป็น อา, แผลง อุ ที่ ภุชฺ เป็น โอ, แปลง ช เป็น ค 

: ปฏิ + ภุชฺ = ปฏิภุชฺ + ณ = ปฏิภุชณ > ปฏิภุช > ปาฏิภุช > ปาฏิโภช > ปาฏิโภค แปลตามศัพท์ว่า “ผู้รักษา” 

หนังสือ ศัพท์วิเคราะห์ ของ พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบัณฑิต) แปล “ปาฏิโภค” ว่า ผู้ค้ำประกัน, ผู้รับรอง 

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “ปาฏิโภค” ว่า a sponsor (ผู้อุปถัมภ์) แต่ก็แสดงความเห็นไว้ว่า อาจมีความหมายว่า “counter-enjoyable,” i. e. one who has to be made use of in place of someone else (“ใช้แทน”, คือ นายประกัน) 

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 เก็บคำว่า “ปาฏิโภค” ไว้ด้วย บอกไว้ว่า – 

“ปาฏิโภค : (คำแบบ) (คำนาม) ผู้รับประกัน, นายประกัน. (ป.).”

หมายเหตุ : “คำแบบ” หมายถึง คำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป

(๒) ปฏิญฺญา 

อ่านว่า ปะ-ติน-ยา รากศัพท์มาจาก ปฏิ (คำอุปสรรค = เฉพาะ, ตอบ, ทวน, กลับ) + ญา (ธาตุ = รู้) + กฺวิ ปัจจัย, ลบ กฺวิ, ซ้อน ญฺ ระหว่างอุปสรรคกับธาตุ (ปฏิ + ญฺ + ญา)

: ปฏิ + ญฺ + ญา = ปฏิญฺญา + กฺวิ = ปฏิญฺญากฺวิ > ปฏิญฺญา แปลตามศัพท์ว่า “การรับรอง” หมายถึง ปฏิญญา, คำรับรอง, การยืนยัน

บางสูตรบอกว่า รากศัพท์มาจาก ปติ (-ติ ต เต่า) คำอุปสรรค แปลง ต เป็น ฏ

: ปติ + ญฺ + ญา = ปติญฺญา + กฺวิ = ปติญฺญากฺวิ > ปติญฺญา > ปฏิญฺญา 

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “ปฏิญฺญา” ว่า acknowledgment, agreement, promise, vow, consent, permission (การรับรู้, การเห็นด้วย, การสัญญา, การปฏิญาณ, การยินยอม, การอนุญาต) 

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า – 

“ปฏิญญา : (คำนาม) การให้คำมั่นสัญญาหรือการแสดงยืนยันโดยถือเอาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือความสุจริตใจเป็นที่ตั้ง. (ป.; ส. ปฺรติชฺญา).”

(๓) สจฺจการ 

อ่านว่า สัด-จะ-กา-ระ ประกอบด้วยคำว่า สจฺจ + การ

(ก) “สจฺจ” อ่านว่า สัด-จะ รากศัพท์มาจาก –

(1) ส (แทนศัพท์ว่า “สนฺต” = สัตบุรุษ, คนดี) + ภู (ธาตุ = มี, เป็น) + จ ปัจจัย, แปลง ภู เป็น จ

: ส + ภู > จ = สจ + จ = สจฺจ แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่มีในคนดีทั้งหลาย” (สัจจะจึงต้องเป็นไปในทางดี) 

(2) สรฺ (ธาตุ = เบียดเบียน) + จ ปัจจัย, ลบ รฺ ที่ (ส)-รฺ (สรฺ > ส), ซ้อน จฺ

: สรฺ > ส + จฺ + จ = สจฺจ แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่เบียดเบียนทุกข์” (สัจจะจึงต้องใช้เพื่อแก้ทุกข์ คือแก้ปัญหา)

“สจฺจ” เป็นคำนาม แปลว่า ความจริง (the truth), การยืนยันแน่นอน (a solemn asseveration) เป็นคุณศัพท์ แปลว่า จริง, แท้ (real, true)

“สจฺจ” ในภาษาไทย นิยมตัด จ ออกตัวหนึ่ง เขียนเป็น “สัจ” ถ้าใช้คำเดียวและ/หรืออ่านว่า สัด-จะ เขียนเป็น “สัจจะ”

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“สัจ, สัจ-, สัจจะ : (คำนาม) ความจริง, ความจริงใจ, เช่น ทำงานร่วมกันต้องมีสัจจะต่อกัน. (ป. สจฺจ; ส. สตฺย).”

(ข) “การ” ภาษาไทยอ่านว่า กาน บาลีอ่านว่า กา-ระ รากศัพท์มาจาก กรฺ (ธาตุ = ทำ) + ณ ปัจจัย, ลบ ณ, “ทีฆะต้นธาตุด้วยอำนาจปัจจัยเรื่องด้วย ณ” คือ อะ ที่ ก-(รฺ) เป็น อา (กร > การ) 

: กรฺ + ณ = กรณ > กร > การ แปลตามศัพท์ว่า “การทำ” มีความหมายว่า –

(1) การกระทำ, กิริยาอาการ, วิธีทำ (doing, manner, way)

(2) กรรม, การบริการ, การกระทำที่แสดงความเมตตา หรือความเคารพ หรือความนับถือ (deed, service, act of mercy or worship, homage)

(3) ผู้ทำ, หรือผู้จัดการหรือผู้ค้า (one who does, handles or deals)

ในภาษาไทย เรานำคำว่า “การ” มาใช้และกลายเป็นคำไทยจนแทบจะไม่ได้นึกว่าเป็นบาลี เช่นคำว่า “จัดการ” “เผด็จการ” เป็นต้น

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกความหมายของ “การ” ในภาษาไทยไว้ว่า –

(1) การ ๑ : (คำนาม) งาน, สิ่งหรือเรื่องที่ทำ, มักใช้เข้าคู่กับคำ งาน เช่น การงาน เป็นการเป็นงาน ได้การได้งาน, ถ้าอยู่หน้านาม หมายความว่า เรื่อง, ธุระ, หน้าที่, เช่น การบ้าน การครัว การคลัง การเมือง, ถ้าอยู่หน้ากริยา ทำกริยาให้เป็นนาม เช่น การกิน การเดิน.

(2) –การ ๒ : (คำนาม) ผู้ทำ, มักใช้เป็นส่วนท้ายสมาสคำบาลีและสันสกฤต เช่น กรรมการ ตุลาการ, ถ้าอยู่หลังคำอื่นที่ไม่ใช่คำศัพท์ มีความหมายเป็นเฉพาะก็มี เช่น กงการ เจ้าการ นักการ ผู้บังคับการ ผู้กำกับการ.

(3) –การ ๓ : คำประกอบท้ายสมาสคำบาลีและสันสกฤต มีความหมายเหมือน การ ๑ เช่น ราชการ พาณิชยการ.

สจฺจ + การ = สจฺจการ (สัด-จะ-กา-ระ) แปลตามศัพท์ว่า “การทำให้เป็นความจริง” หมายความว่า พูดไว้หรือรับปากไว้อย่างไร ก็ทำให้เป็นจริงตามที่พูด

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “สจฺจการ” ว่า ratification, pledge, payment in advance as guarantee (สัตยาบัน, การวางมัดจำ, การให้คำรับรอง) 

…………..

ดูก่อนภราดา!

: อย่ารับปากใครง่าย ๆ

: แต่เมื่อรับแล้ว อย่าลืมง่าย ๆ

#บาลีวันละคำ (4,812)

15-8-68

…………………………….

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

…………………………….