เรื่องกล้วย ๆ (บาลีวันละคำ 4,890)
เรื่องกล้วย ๆ
บาลีว่าอย่างไร
คำว่า “เรื่องกล้วย ๆ” ในภาษาไทย เป็นสำนวนหรือภาษาปาก
คำว่า “สำนวน” หมายถึง ถ้อยคำหรือข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้ว มีความหมายไม่ตรงตามตัวหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู่ เช่น สอนจระเข้ให้ว่ายน้ำ รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง (อ้างจากพจนานุกรมฯ)
คำว่า “ภาษาปาก” หมายถึง ภาษาพูดที่แสดงความคุ้นเคย ไม่เหมาะที่จะใช้เป็นพิธีรีตอง เช่น ตาแป๊ะ ตะบี้ตะบัน เทน้ำเทท่า (อ้างจากพจนานุกรมฯ)
ขยายความ :
ถามว่า คำว่า “เรื่องกล้วย ๆ” ภาษาบาลีว่าอย่างไร ก็ต้องดูว่า คำว่า “เรื่องกล้วย ๆ” ในภาษาไทยหมายความว่าอย่างไร
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 ไม่ได้เก็บคำว่า “เรื่องกล้วย ๆ” แต่เก็บคำว่า “กล้วย ๆ” ไว้ บอกไว้ดังนี้ –
“กล้วย ๆ : (ภาษาปาก) (คำวิเศษณ์) ง่ายมาก เช่น เรื่องกล้วย ๆ ของกล้วย ๆ.”
เป็นอันว่า คำว่า “เรื่องกล้วย ๆ” ในภาษาไทยเป็นภาษาปาก หมายความว่า “ง่ายมาก”
ถ้าเรามีพจนานกรมไทย-บาลี ฉบับที่เป็นมาตรฐานและสามารถจัดหามาใช้ได้โดยไม่ยาก ก็คงได้คำตอบไม่ยุ่งยาก
ผู้เขียนบาลีวันละคำมีพจนานุกรมอังกฤษ-บาลี อยู่ใกล้มือ วิธีที่ใช้อยู่ก็คือ แปลคำไทยเป็นอังกฤษก่อน เป็นสะพานให้แปลคำอังกฤษเป็นบาลีอีกต่อหนึ่ง
คำอังกฤษที่มีความหมายว่า “ง่าย” ที่นึกได้ง่ายที่สุดคือคำว่า easy
พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล easy เป็นบาลีดังนี้:
(1) sukara สุกร (สุ-กะ-ระ) = ทำได้ง่าย
(2) phāsuka ผาสุก (ผา-สุ-กะ) = สบาย, ง่ายดาย
(3) subodha สุโพธ (สุ-โพ-ทะ) = รู้ได้ง่าย, เข้าใจได้ง่าย
…………..
พจนานุกรม ไทย-บาลี ของ พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบัณฑิต) มีคำไทยว่า “ทำได้ง่าย” เป็นคำวิเศษณ์ แปลเป็นบาลีดังนี้:
(1) สุกร (สุ-กะ-ระ) = ทำได้ง่าย
(2) สุขสาธิย (สุ-ขะ-สา-ทิ-ยะ) = ทำให้สำเร็จได้อย่างสบาย
แถม :
แล้ว “กล้วย” จริง ๆ บาลีเรียกว่าอะไร?
“กล้วย” จริง ๆ บาลี มีคำเรียกดังนี้: –
(1) โจจ (โจ-จะ) = กล้วยมีเม็ด
(2) โมจ (โม-จะ) = กล้วยไม่มีเม็ด
(3) กทลี, กทลิตรุ (กะ-ทะ-ลี, กะ-ทะ-ลิ-ตะ-รุ) = “ต้นไม้อันลมทำลาย”
(4) รมฺภา (รำ-พา) = “ต้นไม้เป็นที่ยินดี”
…………..
ดูก่อนภราดา!
: เรียนบาลีเพื่อสอบได้ ไม่ใช่เรื่องกล้วย ๆ
แต่มีคนทำกันมาก
: เรียนบาลีเพื่อค้นคว้าพระไตรปิฎก เป็นเรื่องกล้วย ๆ
แต่ไม่มีใครทำ
#บาลีวันละคำ (4,890)
1-11-68
…………………………….
…………………………….
