พระบรมราชโองการ

พระบรมราชโองการ
(บาลีไทย)

อ่านว่า พฺระ-บอ-รม-มะ-ราด-ชะ-โอง-กาน
ประกอบด้วย พระ + บรม + ราช + โองการ

คำว่า “พระ” มีผู้ให้ความเห็นว่าน่าจะมาจาก “วร” (วะ-ระ) ในบาลีสันสกฤต แปลว่า “ผู้ประเสริฐ” แปลง ว เป็น พ ออกเสียงว่า พะ-ระ แล้วกลายเสียงเป็น พฺระ (ร กล้ำ)
ในที่นี้คำว่า “พระ” เป็นคำใช้ประกอบหน้าคําอื่นแสดงความยกย่อง

“บรม” บาลีเป็น “ปรม” (ปะ-ระ-มะ) แปลตามรากศัพท์ว่า (1) “ยังข้าศึกให้ตาย” (2) “ขัดเกลาผู้อื่นให้หมดจด” (3) “ยินดีในความยิ่งใหญ่” (4) “ผูกผู้อื่นไว้ด้วยความดี” (5) “ตักตวงคุณความดีไว้” (6) “รักษาความสูงสุดของตนไว้ได้” (7) “กำหนดรู้โลก” (8) “ถึงนิพพาน” แปลเอาความว่า อย่างยิ่ง, เยี่ยม, ยอดเยี่ยม, สูงสุด, ดีที่สุด