อุตริ

อุตริ

ภาษาไทยอ่านว่า อุด-ตะ-หฺริ
บาลีเป็น “อุตฺตริ” (ซ้อน ตฺ) อ่านว่า อุด-ตะ-ริ

“อุตฺตริ” รากศัพท์มาจาก อุ (= ขึ้น, ข้างนอก) + ตรฺ (ธาตุ = ข้าม, กระโดด) + อิ ปัจจัย

: อุ + ตรฺ = อุตฺตร + อิ = อุตฺตริ แปลตามศัพท์ว่า “ข้ามขึ้น” หรือ “โดดขึ้นไป” มีความหมายว่า นอกเหนือ, เหนือขึ้นไป, พ้นไป, เสริม, ยิ่งไปกว่านั้น, ไกลไปกว่านั้น, นอกจาก (out, over, beyond; additional, moreover, further, besides)

นอกจากเป็น “อุตฺตริ” แล้ว ยังเป็น “อุตฺตรึ” (อุด-ตะ-ริง, ลงนิคหิตที่ -ริ > -รึ) อีกรูปหนึ่งด้วย ทั้งสองคำนี้ใช้เป็นกริยาวิเศษณ์ หรือคุณศัพท์

ตัวอย่างเช่น ในบทอานิสงส์เมตตา มีคำว่า “อุตฺตรึ อปฺปฏิวิชฺฌนฺโต” แปลว่า “ยังไม่รู้แจ้งยิ่งขึ้นไป” คือยังไม่บรรลุธรรมขั้นสูงขึ้นไปอีก (ในข้อความนี้หมายถึงยังไม่บรรลุนิพพาน)

Read More