ศรัทธากับปัญญาต้องสมดุลกัน
เวลาใครจะให้อะไรใครสักคน เขามีวิธีคิดอย่างไร?
บางคนมีวิธีคิดแบบ-เอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง คือตั้งต้นด้วยการคิดว่า ฉันอยากให้อะไร
ผู้รับอยากได้อะไร หรือควรได้อะไร ไม่สำคัญ
สำคัญอยู่ที่ฉันอยากให้อะไร
นี่คือเอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง คือเอาความอยากของตัวเองนำหน้า
ต่อจากนั้นก็เกณฑ์ให้ผู้รับต้องพอใจด้วย
ถ้าผู้รับแสดงอะไรออกมา หรือทำท่า หรือมีวี่แววว่าอาจจะไม่พอใจกับสิ่งที่ให้ หรือแม้แต่ไม่แสดงอาการยืนดีปรีดาหรือตื่นเต้นไปกับสิ่งที่ให้เท่าที่ควร ผู้ให้ประเภทนี้ก็จะโกรธ
อาการโกรธ ถ้าถอดเป็นคำพูด ก็มักจะขึ้นต้นว่า-ไม่เห็นความหวังดีของเราบ้างเลย ไอ้เรารึสู้อุตส่าห์ … จากนั้นก็จะเป็นการบรรยายถึงความยากลำบากของตัวเองที่ต้องไปทำหรือไปแสวงหาสิ่งนั้นกว่าจะได้มา และจบลงด้วย-ความไม่เอาไหนของผู้รับ
………………..
ส่วนบางคนมีวิธีคิดแบบ-เอาผู้รับเป็นศูนย์กลาง คือขึ้นต้นก็จะคิดก่อนว่า ผู้รับอยากได้อะไร หรือควรได้อะไร
ตัวเองอยากให้อะไรไม่สำคัญ
สำคัญอยู่ที่ผู้รับอยากได้อะไร หรือควรได้อะไร
การจะรู้ว่าผู้รับอยากได้อะไร หรือควรได้อะไร ก็ต้องมีวิธีการในการศึกษาสืบทราบ
นี่คือที่ทางพระท่านเรียกว่าใช้ปัญญา
มีศรัทธาที่จะให้ นั่นดีแล้ว
แต่ต้องใช้ปัญญาเข้าประกอบด้วย คือไม่ใช่สักแต่ให้ หรือสักแต่อยากให้อย่างเดียว แต่ต้องรู้ด้วยว่าควรให้อะไรหรือให้อย่างไร
จุดนี้ถ้าชี้ไปที่ถวายของให้พระ ก็จะเห็นชัด
เช่นถ้าจะถวายอะไรแก่พระสงฆ์ ก็ต้องมีความรู้พอสมควรว่าพระท่านฉัน ท่านใช้ ท่านรับ ท่านมีสิ่งนั้นได้หรือไม่ และควรรู้ตลอดไปจนถึงวิธีที่ถูกต้องในการถวาย
———————————————
เช่นมีศรัทธาจะถวายเงิน ต้องรู้ว่าถวายเงินให้ถูกวิธีต้องทำอย่างไร-อย่างน้อยก็ไม่ใช้วิธีเอาเงินใส่บาตรไปดื้อๆ ตอนที่พระออกบิณฑบาต อย่างที่กำลังนิยมทำผิดๆ กันอยู่ในเวลานี้
———————————————
ตรงนี้ก็ต้องเข้าใจให้ถูกต้อง-ที่พูดกันว่า “ตักบาตรอย่าถามพระ”
สำนวน “ตักบาตรอย่าถามพระ” ท่านหมายถึงคนที่ไม่ได้ตั้งใจจะให้จริง ถามก่อนเพื่อที่ว่าถ้าเขาไม่รับก็จะไม่ให้
ส่วนคนที่ตั้งใจให้แน่ๆ ถามก่อนเพื่อที่จะได้จัดหาให้ตรงกับความต้องการ
เจตนาต่างกัน
การศึกษาสืบทราบว่าผู้รับอยากได้อะไรหรือควรได้อะไรนั้น บางทีก็ใช้วิธีง่ายๆ คือถามผู้รับตรงๆ-เจตนาเพื่อผู้ให้จะได้จัดหาให้ตรงกับความประสงค์ของผู้รับ
วิธีถามตรงๆ นี้ ผู้ให้ที่เอาตัวเองเป็นศูนย์กลางก็อาจถามเหมือนกัน แต่เจตนาต่างกัน คือมักเป็นการถามเพื่อ “แจ้งให้ทราบ” ว่าผู้รับมีหน้าที่ต้องพอใจยินดีกับสิ่งที่ตนจะให้ จึงขอให้เตรียมตัวไว้ล่วงหน้า ห้ามปฏิเสธ และห้ามไม่ชอบ
ผู้ให้ประเภท-เอาผู้รับเป็นศูนย์กลาง-นั้น ถ้าให้แล้ว เกิดเห็นวี่แววว่าอาจจะไม่ถูกใจผู้รับ ก็จะไม่โทษผู้รับ แต่จะโทษตัวเองว่าศึกษาสืบทราบข้อมูลมาไม่ดีพอ
ขอให้ลองพิจารณากันดูว่า เราเป็นผู้ให้แบบไหน
แบบเอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง
หรือแบบเอาผู้รับเป็นศูนย์กลาง
แล้วก็จะรู้ได้ว่าที่ท่านสอนกันว่า ศรัทธากับปัญญาต้องสมดุลกันนั้นเป็นเรื่องสำคัญจริงๆ
นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
๓๑ มีนาคม ๒๕๖๓
………………………………………
ศรัทธากับปัญญาต้องสมดุลกัน