Mega เมกา เมฆ (บาลีวันละคำ 3,816)
Mega เมกา เมฆ
มองไม่เห็นเมฆ
คำว่า Mega เป็นชื่อห้างสรรพสินค้าและกิจการทางธุรกิจที่รู้จักกันดีชื่อหนึ่งในเมืองไทย
คำนี้ถอดเป็นอักษรไทยตามที่เห็นทั่วไปสะกดเป็น “เมกา” เคยได้ยินผู้รู้ชื่อที่เป็นคำต่างประเทศบอกว่า Mega ก็คือคำที่ภาษาไทยใช้ว่า “เมฆ” นั่นเอง
คำว่า “เมฆ” ถ้าถอดเป็นอักษรโรมันสะกดเป็น megha (me = เม gha = ฆะ) ไม่ใช่ mega
หลักการสะกดคำบาลีเป็นอักษรโรมัน กำหนดให้ gh = ฆ ระฆัง ส่วน g = ค ควาย
“เมฆ” บาลีอ่านว่า เม-คะ รากศัพท์มาจาก มิหฺ (ธาตุ = ราด, รด) ณ ปัจจัย, ลบ ณ, แผลง อิ ที่ มิ-(หฺ) เป็น เอ (มิหฺ > เมห), แปลง ห เป็น ฆ
: มิหฺ + ณ = มิหณ > มิห > เมห > เมฆ (ปุงลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “ผู้ราดรดโลกด้วยสายฝน” หมายถึง เมฆ (a cloud)
บาลี “เมฆ” สันสกฤตก็เป็น “เมฆ”
สํสกฤต-ไท-อังกฤษ อภิธาน บอกไวดังนี้ –
“เมฆ : (คำนาม) พลาหก; แฝกหอม; เวตาล; a cloud; fragrant grass; a demon.”
ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –
“เมฆ : (คำนาม) ไอนํ้าที่รวมตัวกันเป็นกลุ่มก้อนลอยอยู่ในอากาศ. (ป., ส.).”
อภิปรายขยายความ :
ชื่อห้าง Mega ถอดเป็นอักษรไทยเป็น “เมกา” แต่เวลาเรียกจริงๆ มักออกเสียงเป็น เม็ก-กะ ซึ่งไปพ้องกับเสียงเรียกชื่อเมืองเมกกะ (Mecca) อันเป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาอิสลามในประเทศซาอุดีอาระเบีย ถ้าฟังเผินๆ หรือฟังเพลินๆ อาจมีคนเข้าใจว่าเป็นชื่อเดียวกัน แต่ความจริงเป็นคนละชื่อ
เมกา ห้าง Mega
เมกกะ เมือง Mecca
ประเทศสาธารณรัฐอินโดนีเซียเคยมีประธานาธิบดีเป็นผู้หญิง ชื่อที่เรียกกันทั่วไปเขียนเป็นอักษรอังกฤษว่า Megawati Sukarnoputri คนไทยเรียกว่า เมกาวาตี ซูการ์โนปุตรี ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีระหว่างปี พ.ศ.2544 – 2547 และเป็นครั้งแรกที่อินโดนีเซียมีประธานาธิบดีเป็นผู้หญิง เมกาวาตีเป็นธิดาของซูการ์โน ประธานาธิบดีคนแรกของอินโดนีเซีย
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ที่คำว่า “เมกาวาตี ซูการ์โนปูตรี” (อ่านเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน 2565 เวลา 20:30 น.) อธิบายความหมายของคำว่า “เมกาวาตี ซูการ์โนปูตรี” ดังนี้ –
…………..
“ซูการ์โนปูตรี” หมายความว่า “บุตรีของซูการ์โน” และมิใช่ชื่อสกุล เพราะชาวชวาไม่ใช้ชื่อสกุล และโดยปรกติแล้ว เธอมักเป็นที่เรียกขานว่า “เมกาวาตี” เฉย ๆ คำ “เมกาวาตี” นี้ มาจากคำในภาษาสันสกฤต “เมฆวดี” (meghavatī) แปลว่า “(นางผู้) มีเมฆ” เพราะเธอกำเนิดเมื่อฝนตก และชื่อนี้ พิชยนันทะ ปัตเนก (Bijayananda Patnaik) ผู้นำอินเดีย ตั้งให้ตามคำร้องขอของบิดาเธอ
…………..
เป็นอันว่า ชื่อห้าง Mega และชื่อ Megawati อดีตประธานาธิบดีประเทศอินโดนีเซีย คนไทยออกเสียงเป็น เม-กา ยังไม่เคยได้ยินใครออกเสียงว่า เม-คะ (คำอ่านของ “เมฆ” ในบาลีสันสกฤต) และคงจะไม่มีใครนึกไปถึงคำว่า “เมฆ” ที่เรารู้จักกันในภาษาไทย อันเป็นคำที่เอาไปเขียนเป็น Mega
นี่น่าจะเป็นสิ่งบอกเหตุว่า ไทยเราค่อยๆ ห่างออกไปจากวัฒนธรรมบาลีสันสกฤต พร้อมกับเข้าไปแนบสนิทกับวัฒนธรรมฝรั่งมากขึ้น
อนึ่ง ขอให้สังเกตตามถนนหนทาง ตึกรามห้างร้าน บ้านเรือน ของไทยเราทุกวันนี้ อักษรฝรั่งขึ้นป้ายเกลื่อนกลาดดาษดา และมีขนาดใหญ่กว่าอักษรไทยไปหมดทุกหนทุกแห่ง พร้อมๆ กับที่ความสนใจและความภาคภูมิใจในภาษาไทยอันเป็นภาษาของตัวเองของคนไทยรุ่นใหม่ก็ลดน้อยถอยลงไปเรื่อยๆ
ผู้เขียนบาลีวันละคำขอทำนายว่า อีกไม่เกิน 300 ปี ภาษาอังกฤษจะเป็นภาษาราชการของประเทศไทย ส่วนภาษาไทยจะมีสถานะเป็น “ภาษาของคนพื้นเมือง” ที่แทบจะไม่มีคนไทยพูดได้
…………..
ดูก่อนภราดา!
: ความยึดมั่นในตัวตน เป็นกิเลสที่พึงขจัดออกจากจิตใจ
: แต่ความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมของตน เป็นคุณค่าทางจิตใจ
#บาลีวันละคำ (3,816)
23-11-65
…………………………….
……………………………