นักการเมือง (บาลีวันละคำ 590)

นักการเมือง

ภาษาบาลีว่าอย่างไร

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 บอกไว้ว่า –

“นักการเมือง : ผู้ฝักใฝ่ในทางการเมือง, ผู้ที่ทําหน้าที่ทางการเมือง เช่นรัฐมนตรี สมาชิกรัฐสภา”

คำว่า “นักการเมือง” เป็นคำรุ่นใหม่ ยังไม่พบว่ามีคำบาลีในคัมภีร์ที่ใช้ในความหมายนี้ตรงๆ จึงต้องอาศัยวิธีถ่ายภาษา

พจนานุกรม สอ เสถบุตร ว่า “นักการเมือง” ตรงกับคำอังกฤษว่า a politician

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี (ENGLISH-PALI DICTIONARY ของ A.P. BUDDHADATTA MAHĀTHERA. PALI TEXT SOCIETY, LONDON) แปลคำว่า politician เป็นบาลีว่า “เทสปาลนญฺญู”

“เทสปาลนญฺญู” อ่านว่า เท-สะ-ปา-ละ-นัน-ยู

ประกอบด้วยคำว่า เทส + ปาลน + ญู

“เทส” (เท-สะ) มีความหมายหลายอย่าง คือ จุด, หัวข้อ, ส่วน, สถานที่, ภาค, ถิ่น, ประเทศ (point, part, place, region, spot, country)

ในที่นี้ “เทส” หมายถึง ประเทศ (country)

“ปาลน” (ปา-ละ-นะ) แปลว่า คุ้มครอง, ป้องกัน, ระวังรักษา, เฝ้าดู, เก็บรักษา, ให้ที่พึ่ง, ช่วยให้รอด, ปกป้อง, ดูแล, เอาใจใส่, ควบคุม, ทำให้ดำเนินไป, ทำให้ดำรงชีพอยู่ได้

เทส + ปาลน = เทสปาลน (เท-สะ-ปา-ละ-นะ) หมายถึง การคุ้มครองรักษาบ้านเมือง, การทำให้กิจการบ้านเมืองดำเนินไป, การช่วยให้บ้านเมืองไปรอด

รูปคำที่ใกล้เคียงกันมากที่สุดในภาษาไทยคือ “เทศบาล” (องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นแบบหนึ่ง)

“ญู” แปลตามศัพท์ว่า “ผู้รู้” หมายถึง นักปราชญ์, ผู้มีปัญญา

เทส + ปาลน + ญู (ซ้อน ญ) = เทสปาลนญฺญู แปลว่า “ผู้รู้เรื่องการคุ้มครองรักษาบ้านเมือง”

เป็นคำที่ผูกขึ้นเพื่อให้มีความหมายตรงกับคำว่า politician หรือ “นักการเมือง”

: บ้านเมืองไปรอด เราจะรอดหรือไม่ ก็ไม่สำคัญ

: แต่ถ้าบ้านเมืองไปไม่รอด เราจะรอดไปทำไม ?

27-12-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย