พระอภัยมณี

พระอภัยมณี

นิทานคำกลอนอันลื่อชื่อของสุนทรภู่
มีตัวละครเอกชื่อ “พระอภัยมณี”

“อภัยมณี” แปลว่าอะไร ?

“อภัย” ภาษาไทยอ่านว่า อะ-ไพ
บาลีเป็น “อภย” อ่านว่า อะ-พะ-ยะ

“อภย” มาจากการประสมระหว่าง น (= ไม่, ไม่ใช่, ไม่มี) + ภย (= ความกลัว, ความตกใจกลัว, ความหวาดหวั่น)

กฎการประสมของ น + :
– ถ้าคำหลังขึ้นต้นด้วยพยัญชนะ แปลง น เป็น อ-
– ถ้าคำหลังขึ้นต้นด้วยสระ แปลง น เป็น อน-

ในที่นี้ “ภย” ขึ้นต้นด้วยพยัญชนะ จึงแปลง น เป็น อ : น > อ + ภย = อภย

“อภย” :
– ใช้เป็นคุณศัพท์ มีความหมายว่า ปลอดจากความกลัวหรืออันตราย, ไม่มีความกลัว, ปลอดภัย (free from fear or danger, fearless, safe)
– ใช้เป็นคำนาม มีความหมายว่า ความไว้วางใจ, ความปลอดภัย (confidence, safety)