bully (บาลีวันละคำ 2,992)

21 สิงหาคม 2020 tppattaya2343@gmail.com

bully

บาลีว่าอย่างไร

คำอังกฤษคำหนึ่งที่กำลังพูดกันมากตอนนี้คือคำว่า bully

ความหมายที่พูดกันก็คือ คนที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน (โดยเฉพาะเด็กนักเรียน) ถ้าเพื่อนทำอะไรแล้วไม่ทำตามเพื่อนหรือไม่ทำตามที่เพื่อนต้องการให้ทำ ก็จะถูกเพื่อนๆ bully

bully อ่านว่า บุล-ลิ ตามความหมายที่ประสงค์ในที่นี้ พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปลเป็นไทยว่า คนพาล, ขี้รังแก, รังแก, ขู่, ด่าว่า, ข่มขี่

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล bully เป็นบาลีดังนี้:

(1) sūramānī สูรมานี (สู-ระ-มา-นี) เป็นคุณศัพท์ แปลว่า “ผู้มีมานะในความเป็นผู้กล้า” หมายถึง คนที่ภูมิใจว่าตัวเองกล้าหาญ (proud of his valour) (เที่ยวข่มขู่ใครๆ เขาไปทั่ว)

(2) hiṃsati หึสติ (หิง-สะ-ติ) เป็นคำกริยาอาขยาตสามัญ (คือกริยาปัจจุบันกาล ประถมบุรุษ เอกพจน์ กัตตุวาจก) แปลว่า “ย่อมเบียดเบียน” หมายถึง เบียดเบียน, ทำให้เจ็บ, ทำอันตราย (to hurt, injure)

(3) pīḷeti ปีเฬติ (ปี-เล-ติ) เป็นคำกริยาอาขยาตสามัญ แปลว่า “ย่อมบีบคั้น”

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “ปีเฬติ” ดังนี้:

(1) to press, press down (บีบ, กดลง)

(2) to weigh down heavily (ถ่วงเวลามาอย่างมาก)

(3) to press, clench (กด, ย้ำ)

(4) to crush, keep under, subjugate (ขยี้, กดไว้ให้อยู่ในอำนาจ, ปราบปราม)

(5) to molest (รบกวน, รังแก)

(4) hiṃsita หึสิต (หิง-สิ-ตะ) เป็นกริยากิตก์ อดีตกาล ต (ตะ) ปัจจัย (past participle) กัมมวาจก แปลว่า “อัน-เบียดเบียนแล้ว” = ถูกเบียดเบียน

(5) pīḷita ปีฬิต (ปี-ลิ-ตะ) เป็นกริยากิตก์ อดีตกาล ต (ตะ) ปัจจัย กัมมวาจก แปลว่า “อัน-บีนคั้นแล้ว” = ถูกบีนคั้น

อภิปราย :

๑ โปรดสังเกตว่า คำแปลบาลีเป็นภาษาอังกฤษ (จากพจนานุกรมบาลี-อังกฤษ) ที่นำมาแสดงนี้ ไม่มีคำที่แปลว่า bully

๒ สมัยก่อน (ประมาณว่าครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา) เวลามีใครเอาคำอังกฤษมาใช้ในภาษาไทย เราจะสะกดเป็นอักษรไทย คิดคำแปลเป็นไทย แล้วพยายามบัญญัติเป็นคำไทย แต่เวลานี้เป็นที่น่าสังเกตว่า เรานิยมใช้วิธีทับศัพท์ คือพูดเป็นคำอังกฤษตรงๆ ซ้ำยังสะกดเป็นอักษรฝรั่งเสียด้วย แล้วก็พยายามที่จะไม่พูดถึงความหมาย ราวกับว่าพอเอ่ยคำอังกฤษหรือเขียนคำอังกฤษ เราก็รู้ความหมายทันทีโดยไม่ต้องแปลเป็นไทย

๓ อาการเช่นนี้เป็นสิ่งบอกเหตุว่า ในอนาคต ภาษาอังกฤษจะเข้ามาแทนที่ภาษาไทย-ทั้งภาษาทั้งตัวอักษร ภาษาไทยและอักษรไทยจะค่อยๆ หดหายไป

๔ เวลาพูดถึงความเสื่อมของพระพุทธศาสนา ประโยคยอดนิยมที่มีผู้นิยมพูดคือ “ไม่มีใครทำลายพระพุทธศาสนาได้-นอกจากชาวพุทธด้วยกันเอง”

ถ้าขอยืมประโยคยอดนิยมนี้มาใช้ในกรณีนี้ ก็พูดได้ว่า “ไม่มีใครทำลายความเป็นไทยของเราได้-นอกจากคนไทยด้วยกันเอง”

๕ ผู้เขียนบาลีวันละคำขอทำนายว่า ภายในไม่เกิน 300 ปี (สามร้อยปี) นับจากนี้ ภาษาอังกฤษจะเป็นภาษาราชการของประเทศไทย และถึงเวลานั้นฝรั่งจะเป็นผู้สอนภาษาไทยให้คนไทย

…………..

ดูก่อนภราดา!

: จะภูมิใจที่ไทยบอกให้ไทยด้วยกันฟัง

: ฤๅจะรอให้ฝรั่งมาสอนไทย