ครอบครัว (บาลีวันละคำ 3,228)
ครอบครัว
แปลเป็นบาลีว่าอย่างไร
14 เมษายน ทางราชการกำหนดให้เป็น “วันครอบครัว”
บาลีวันละคำขอถือโอกาสชวนกันเรียนบาลีโดยวิธีเบาๆ คือมาเรียนรู้กันว่า คำว่า “ครอบครัว” แปลเป็นบาลีว่าอย่างไร
ขั้นตอนการเรียนรู้ที่ผู้เขียนบาลีวันละคำใช้อยู่และเคยแนะนำไปแล้วก็คือ ดูว่าคำว่า “ครอบครัว” แปลเป็นคำอังกฤษว่าอย่างไร เหตุผลที่เริ่มต้นอย่างนี้ก็เพราะเรามีพจนานุกรมอังกฤษ-บาลี ที่พอจะใช้เป็นคู่มือได้ เมื่อรู้คำอังกฤษ ก็ดูว่าพจนานุกรมแปลคำอังกฤษคำนั้นเป็นบาลีว่าอย่างไร
ส่วนใครที่มีพจนานุกรมไทย-บาลี ก็อาจใช้เป็นเครื่องมือแปลไทยเป็นบาลีได้ตรงๆ แต่ผู้เขียนบาลีวันละคำไม่มีพจนานุกรมไทย-บาลี อยู่ในมือ จึงต้องอาศัยแปลผ่านคำอังกฤษ มองในแง่ดีก็คือได้รู้คำอังกฤษด้วย รู้คำบาลีด้วย
คำว่า “ครอบครัว” พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปลเป็นอังกฤษว่า the family
พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี (English-Pali Dictionary ของ A.P. BUDDHATTA MAHTHERA จัดพิมพ์โดย THE PALI TEXT SOCIETY) แปล family เป็นบาลีดังนี้:
(1) kuṭumba กุฏุมฺพ (กุ-ตุม-พะ) = บุคคลและสิ่งของประจำกลุ่มพวกของตน เช่น ญาติพี่น้อง ข้าคน ทรัพย์สมบัติ เป็นต้น
(2) kula กุล (กุ-ละ) = “เชื้อสายที่ผูกพันกัน” คือ สกุล, ตระกูล
(3) samānagaṇa สมานคณ (สะ-มา-นะ-คะ-นะ) = “หมู่หรือกลุ่มที่เสมอกัน” คือคนที่มีภูมิหลัง มีที่มา มีเทือกเถาเหล่ากอ มีสายเลือด เป็นต้น อย่างเดียวกัน
(4) gehajana เคหชน (เค-หะ-ชะ-นะ) = “คนในเรือน” คือคนที่อาศัยอยู่ในบ้านเดียวกัน
(5) vaṃsaparamparā วํสปรมฺปรา (วัง-สะ-ปะ-รำ-ปะ-รา) = การนำเชื้อสายสืบๆ กันมา
(6) santati สนฺตติ (สัน-ตะ-ติ) = การสืบต่อ, การสืบเชื้อสาย
หวังไว้ว่า สักวันหนึ่งจะมีคนไทยทำพจนานุกรมไทย-บาลี ฉบับสมบูรณ์ขึ้นมาใช้เป็นอุปกรณ์การศึกษาบาลีในบ้านเรา และเสนอแก่ตาโลก
…………..
วันที่ 31 ตุลาคม 2532 คณะรัฐมนตรีซึ่งมี พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นนายกรัฐมนตรี โดยข้อเสนอของคุณหญิงสุพัตรา มาศดิตถ์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลชุดนั้น อนุมัติให้วันที่ 14 เมษายน ของทุกปีเป็น “วันครอบครัว”
…………..
ดูก่อนภราดา!
: โลกนี้คือครอบครัวสากล
: อย่ารักเฉพาะคนในครอบครัวตัวเอง
————
ภาพประกอบของ: ซัยยิดสุไลมาน ฮูซัยนี
#บาลีวันละคำ (3,228)
14-4-64
