พินัยกรรม (บาลีวันละคำ 193)
พินัยกรรม
(ภาษาไทยที่มีนัยแห่งบาลี)
อ่านว่า พิ-ไน-กำ
เทียบกลับเป็นบาลี “พินัย” ตรงกับ “วินย” (วิ-นะ-ยะ) เขียนและอ่านแบบไทยว่า “วินัย” แปลง ว เป็น พ = พินัย
“กรรม” บาลีเป็น “กมฺม” (กำ-มะ) สันสกฤตเป็น “กฺรม” (กระ-มะ, ก ควบ ร กลืนเสียง ระ ลงคอ) เขียนแบบไทยเป็น “กรรม” (กำ)
“วินยกมฺม – พินัยกรรม” รูปคำหมดปัญหา แต่ความหมายมีปัญหา
“วินย” แปลตามศัพท์ว่า “การนำออก” = ขจัดการทำอะไรตามใจชอบออกไปเสีย
“วินย – วินัย” โดยความหมายคือ ศีลธรรม, ความประพฤติที่ดี, ประมวลจรรยา, วินัยสงฆ์, กฎ, จรรยาบรรณ
“กมฺม – กฺรม – กรรม” แปลว่า การกระทำ
“วินยกมฺม – วินัยกรรม” จึงมีความหมายว่า การปฏิบัติตามวินัย กล่าวคือ ระเบียบแบบแผนของสังคมนั้นๆ กำหนดให้ทำอะไรอย่างไร ก็ทำตามนั้น สำหรับพระสงฆ์ เช่น ต้องสวดปาติโมกข์ทุกกึ่งเดือน สำหรับชาวบ้าน เช่น ต้องเสียภาษี
แต่ “พินัยกรรม” ในภาษาไทยเป็นภาษากฎหมาย หมายถึง นิติกรรมซึ่งแสดงเจตนากําหนดการเผื่อตาย ในเรื่องทรัพย์สินของตน หรือในการต่าง ๆ อันจะให้เกิดเป็นผลบังคับได้ตามกฎหมายเมื่อบุคคลผู้นั้นตายแล้ว (ภาษาอังกฤษว่า will)
ภาษาก็เหมือนคน : ดูข้างนอกนึกว่า “ใช่” แต่พอเห็นข้างใน …
บาลีวันละคำ (193)
17-11-55
วินย
การขับออก, การเลิก, การทำลาย, การกำจัดออก
วิธีพูดหรือการตัดสิน, ความหมาย, คำพูดโดยเฉพาะ
วินัย, จรรยา, ศีลธรรม, ความประพฤติที่ดี
ประมวลจรรยา, วินัยสงฆ์, กฎ, จรรยาบรรณ หรือพระวินัย
พินัย
น. เงินค่าปรับเป็นภาคหลวง. (ป., ส. วินย).
พินัยกรรม
(กฎ) น. นิติกรรมซึ่งบุคคลแสดงเจตนากําหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สินของตน หรือในการต่าง ๆ อันจะให้เกิดเป็นผลบังคับได้ตามกฎหมายเมื่อตนตายแล้ว. (อ. will).
พินัยหลวง
น. เงินค่าปรับเป็นของหลวง เช่น ปรับเป็นพินัยหลวง.
พินัยกรรม (ประมวลศัพท์)
หนังสือสำคัญที่เจ้าทรัพย์ทำไว้ก่อนตาย แสดงความประสงค์ว่าเมื่อตายแล้วขอมอบมรดกที่ระบุไว้ในหนังสือสำคัญนั้น ให้แก่คนนั้นๆ, ตามพระวินัย ถ้าภิกษุทำเช่นนี้ ไม่มีผล ต้องปลงบริขาร จึงใช้ได้
วินยกมฺม นป. (พจนานุกรมศัพท์บาลี)
วินยกรรม, การทำตามพระวินัย
วินัยกรรม (ประมวลศัพท์)
การกระทำเกี่ยวกับพระวินัย หรือการปฏิบัติตามวินัย เช่น การอธิษฐานบริขาร การวิกัปบาตรและจีวร การปลงอาบัติ การอยู่ปริวาส เป็นต้น
วินย-, วินัย
[วินะยะ-] น. ระเบียบแบบแผนและข้อบังคับ, ข้อปฏิบัติ, เช่น วินัยทหาร ทหารต้องยึดมั่นในวินัย; สิกขาบทของพระสงฆ์. (ป., ส.).
วินัยธร
[วิไนทอน] น. ภิกษุผู้ชํานาญวินัย. (ป.).
วินัยปิฎก
[วิไนยะปิดก, วิไนปิดก] น. ชื่อปิฎก ๑ ในพระไตรปิฎก.