คติธรรมคำสวดในวันอุโบสถ
คติธรรมคำสวดในวันอุโบสถ
—————————-
คณะผู้ถือโบสถศีลวัดมหาธาตุ ราชบุรี มีการไหว้พระสวดมนต์ ๓ เวลา คือ
๑ ตอนเช้า หลังจากเสร็จพิธีทำบุญ ขณะที่พระกำลังฉันเช้า ไหว้พระสวดมนต์จบแล้วรับประทานอาหารเช้า แล้วฟังเทศน์ ๑ กัณฑ์
๒ ตอนเย็น หลังจากทำกิจวัตร-กิจกรรมต่างๆ ตั้งแต่เช้ามาจนถึงประมาณ ๕ โมงเย็น ก็ไหว้พระสวดมนต์อีกเวลาหนึ่ง
ประมาณ ๑ ทุ่ม ฟังเทศน์อีกกัณฑ์หนึ่ง
๓ เช้ามืดวันรุ่งขึ้น ประมาณตีสี่ ไหว้พระสวดมนต์อีกเวลาหนึ่ง จบแล้วทำความสะอาดสถานที่ พอสายก็กลับบ้าน
……………….
เฉพาะไหว้สวดมนต์ตอนเย็น มีเวลาสวดมากกว่าเวลาอื่น เรียกว่าสวดกันอิ่ม ผมแปลคาถาสุภาษิตภาษาบาลีเป็นคำประพันธ์สั้นๆ ให้ชาวคณะอุโบสถสวดเป็นทำนองสรภัญญะปิดท้ายก่อนกราบลาพระรัตนตรัย ๒ บท
บทแรกนำมาจากคัมภีร์ธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๑ เรื่องพระจักขุบาล
………………….
ชราชชฺชริตา โหนฺติ
หตฺถปาทา อนสฺสวา
ยสฺส โส วิหตตฺถาโม
กถํ ธมฺมํ จริสฺสติ.
(ชะราชัชชะริตา โหนติ
หัตถะปาทา อะนัสสะวา
ยัสสะ โส วิหะตัตถาโม
กะถัง ธัมมัง จะริสสะติ.)
ตอนมีแรงไม่เร่งทำ
พอแก่หงำจะทำไง
มือเท้าก้าวไม่ไหว
จะเอาอะไรประพฤติธรรม
………………….
บทที่ ๒ เป็นบทที่เรียกกันว่า “คาถากาสลัก”
………………….
จช ทุชฺชนสํสคฺคํ
ภช สาธุสมาคมํ
กร ปุญฺญมโหรตฺตํ
สร นิจฺจมนิจฺจตํ.
(จะชะ ทุชชะนะสังสัคคัง
ภะชะ สาธุสะมาคะมัง
กะระ ปุญญะมะโหรัตตัง
สะระ นิจจะมะนิจจะตัง.)
จงหลีกเว้นคนพาลอย่าผ่านพบ
จงเลือกคบคนดีทวีผล
จงทำบุญทุกวันคืนชื่นกมล
จงเตือนตนหมั่นคิดอนิจจัง.
………………….
อยู่มาวันหนึ่ง ในวงสนทนาธรรมที่เราชาวคณะอุโบสถจัดกันเองทุกวันพระ มีการซักถามกันถึงลักษณะที่พึงประสงค์ของคนที่มารักษาอุโบสถศีลว่า มาถือศีลนอนค้างวัดทุกวันพระควรจะได้อะไรเป็นคุณสมบัติประจำตัว
เมื่อประมวลกันแล้ว ก็ได้คุณสมบัติชุดหนึ่งที่ทุกคนพอใจ ผมก็เลยแต่งเป็นคำประพันธ์ขึ้นอีกบทหนึ่ง ดังนี้ –
………………….
ไม่ติดทั้งดีทั้งชั่ว
รู้ตัวทั่วพร้อมผ่องใส
รู้การควรไม่ควรอันใด
กระทบแต่ไม่กระเทือน
………………….
บทนี้ไม่ได้แต่งจากคาถาบาลี ก็เลยไม่มีคำบาลีมารองรับ
อยากจะขอแรงญาติมิตรที่เรียนบาลีช่วยหาคำบาลีที่มีความหมายตรงตามนี้ คงไม่มีที่ตรงกันทั้ง ๔ วรรคในคาถาเดียว ขอเพียงหาคำบาลีที่พอจะคุ้นๆ มารองรับได้ครบทั้ง ๔ วรรค ก็น่าจะพอใจแล้ว ประมาณว่า-วรรคนี้ตรงกับภาษิตบาลีว่าอย่างนี้ แค่นั้นก็พอ
ฝึกใช้งานภาษาบาลีเล็กๆ น้อยๆ พอเป็นธรรมกีฬากันนะขอรับ
………………..
ตั้งแต่เกิดโรคโควิดระบาดตั้งแต่รอบแรก คณะอุโบสถก็เลยประกาศงดกิจกรรมสนทนาธรรม
ตัวผมเองก็มีความจำเป็นบางประการ ต้องงดการไปนอนค้างวัด ยังคงไปทำบุญวันพระ แล้วมาถืออุโบสถศีลอยู่กับบ้าน บุญกิริยาส่วนนี้ยังคงประพฤติได้เต็มตามปกติ
วันนี้วันพระ แรม ๑๔ ค่ำ สิ้นเดือน ๓ ตั้งแต่เช้ามาจนถึงเวลานี้ได้บำเพ็ญบุญพิเศษในวันพระตามที่เคยทำ
ขอแบ่งส่วนบุญให้ญาติมิตรทั้งปวง โปรดอนุโมทนาทั่วกันเทอญ
นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔
๑๓:๕๒