เฉโก (บาลีวันละคำ 310)

เฉโก

“เฉโก” คำตั้ง (คำเดิมก่อนแจกวิภัตติ) คือ “เฉก” (เฉ-กะ) เป็นคำคุณศัพท์ แปลตามศัพท์ว่า “ผู้ตัด” = ตัดความขัดข้องให้ลุล่วงไปได้ มีความหมายว่า ฉลาด, เฉียบแหลม, สุขุม, สันทัด, มีฝีมือ, มีประสบการณ์, มีทักษะ

“เฉก” แจกวิภัตติปุงลิงค์เอกพจน์เป็น “เฉโก” พบในคัมภีร์มากกว่ารูปอื่น น่าจะเป็นเหตุให้เป็นคำพูดติดปาก ในภาษาไทยจึงใช้เป็น “เฉโก” แต่ความหมายเคลื่อนที่ไป กลายเป็นว่า ฉลาดแกมโกง, ไม่ตรงไปตรงมา

ฉลาดแบบ “เฉโก” ตามความหมายเดิม เน้นความฉลาดในเชิงปฏิบัติการ คือสามารถแก้ปัญหาให้งานสำเร็จบรรลุเป้าหมายด้วยวิธีการที่ชาญฉลาด โดยอาจใช้วิธีการทุกรูปแบบเพื่อให้ภารกิจบรรลุเป้าหมายเป็นสำคัญ

วิธีการบางอย่างของ “เฉโก” จึงอาจถูกมองว่าไม่ตรงไปตรงมา หรือฉลาดแกมโกง แต่ไม่ใช่เช่นนั้น เพราะความหมายอีกอย่างหนึ่งของ “เฉโก” คือ “แท้, แท้จริง, จริงๆ” (genuine) ซึ่งตรงกันข้ามกับความเท็จ, ความหลอกลวง

ในภาษาไทย “เฉโก” มักถูกผวนเป็น “โฉเก” จนเข้าใจผิดว่า “โฉเก” เป็นคำเดิม แม้ พจน.42 ก็ยังบอกว่า เฉโก ก็ว่า โฉเก ก็ว่า

นิยามที่ถูกต้อง : เฉโก = แก้ปัญหาสำเร็จอย่างเหนือชั้น แต่ไม่ทุจริต

บาลีวันละคำ (310)

17-3-56

เฉก = ผู้ฉลาด, ผู้มีฝีมือ, ผู้มีประสบการณ์ (ศัพท์วิเคราะห์)

ฉิทตีติ เฉโก ผู้แตกฉาน

ฉิทิ ธาตุ ในความหมายว่าแตก, แบ่ง อ ปัจจัย อิ เป็น เอ แปลง ท เป็น ก

เฉก (บาลี-อังกฤษ)

ฉลาด, เฉียบแหลม, สุขุม, สันทัด

แท้. จริง genuine (ตรงข้าม กูฏ = แร้ว, หลุมพรางหรือกับดัก, ความเท็จ, ความหลอกลวง)

genuine แท้, แท้จริง, จริงๆ (สอ เสถบุตร)

adj.genuinely

adv.genuineness

เฉกตา (บาลี-อังกฤษ)

ความสันทัด, ทักษะ

เฉโก

ว. ฉลาดแกมโกง, ไม่ตรงไปตรงมา, โฉเก ก็ว่า. (ป. เฉโก ว่า ฉลาด).

โฉเก

ว. ฉลาดแกมโกง, ไม่ตรงไปตรงมา, เฉโก ก็ว่า.

เฉก

ว. เช่น, เหมือน

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย