เข้าทางพอดี

เข้าทางพอดี

————–

ไม่แน่ใจว่าคนไทยรุ่นใหม่รู้จักคำว่า “จันทรคติ” และ “สุริยคติ” หรือเปล่า

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ บอกไว้ว่า – 

……………………………………….

จันทรคติ : (คำนาม) วิธีนับวันและเดือนโดยถือเอาการเดินของดวงจันทร์เป็นหลัก เช่น ขึ้น ๑ คํ่าถึงแรม ๑๕ คํ่า เป็นการนับวันทางจันทรคติ เดือนอ้ายถึงเดือน ๑๒ เป็นการนับเดือนทางจันทรคติ. (ส.).

สุริยคติ : (คำนาม) วิธีนับวันและเดือนแบบสากล โดยถือกําหนดตําแหน่งดวงอาทิตย์เป็นหลัก เช่น วันที่ ๑ ถึงวันที่ ๓๑ เป็นการนับวันทางสุริยคติ เดือนมกราคมถึงเดือนธันวาคม เป็นการนับเดือนทางสุริยคติ.

……………………………………….

คำว่า “จันทรคติ” และ “สุริยคติ” ไม่มีปัญหาในทางรูปศัพท์ แต่อาจมีปัญหาในทางความเข้าใจสำหรับคนไทยรุ่นใหม่ 

จับหลักแบบง่ายๆ “จันทรคติ” คือขึ้นแรม “สุริยคติ” คือวันที่

คติของไทยเราแต่เดิมนั้นบอกวันเดือนปีทางจันทรคติ คือ –

(๑) “วัน” บอกเป็นขึ้นแรม เช่น ขึ้น ๑ ค่ำ (หรือขึ้นค่ำ ๑) แรม ๒ ค่ำ

(๒) “วันในรอบสัปดาห์” คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร เป็นต้น 

(๓) “เดือนไทย” คือ เดือนอ้าย เดือนยี่ เดือน ๓ เป็นต้น 

(๔) “ปีนักษัตร” คือ ชวด ฉลู ขาล เป็นต้น

เช่นวันนี้ (๑๑ เมษายน ๒๕๖๕) เราก็จะบอกว่า วันจันทร์ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๕ ปีฉลู

ถ้าอ่านพงศาวดารหรือจดหมายเหตุเก่าๆ จะพบการบอกวันเดือนปีเป็นจันทรคติทั้งสิ้น 

พึงทราบว่า วันเดือนปีในพระพุทธศาสนาก็กำหนดเป็นจันทรคติเช่นเดียวกัน

ปัจจุบันนี้เราบอกวันเดือนปีกันเป็นสุริยคติ คือบอกเป็นวันที่ ๑ ๒ ๓ เดือนมกรา กุมภา ที่ยังบอกตรงกันก็เพียง “วันในรอบสัปดาห์” คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร ส่วนปีก็ใช้ปีศักราช คือใช้ปีพุทธศักราชอย่างเป็นทางการ 

ที่ว่ามานี้ไม่ได้แปลว่า เราควรย้อนกลับไปใช้วันเดือนปีทางจันทรคติในชีวิตประจำวันเหมือนเมื่อก่อน 

แต่หมายความว่าเราควรศึกษาเรียนรู้คติเดิมของเราเอาไว้ 

สมมุติว่า มีฝรั่งมาถามเราว่า วันนี้กี่ค่ำ คนไทยสมัยใหม่คงตอบไม่ได้

แล้วถ้าฝรั่งคนนั้นเกิดตอบได้ บอกถูก เราจะอายฝรั่งเขาไหม 

หรือว่าเราไม่รู้จักแล้วว่าอายเป็นอย่างไร?

หรือว่าเราจะมาตกลงกันว่า เราไม่จำเป็นต้องศึกษาเรียนรู้เรื่องเดิมเรื่องเก่าของเรา เราควรอยู่กับปัจจุบัน คนส่วนใหญ่ในปัจจุบันเขานิยมอะไรอย่างไร เราก็นิยมตามนั้น ง่ายๆ แค่นี้ จบ

ตกลงว่าเอากันแบบนี้ จบ?

ถ้าคนส่วนใหญ่ไม่นิยมคติไทย 

วัฒนธรรมไทยก็จบ

วัฒนธรรมไทยจบ 

ประเทศชาติไทยคือความเป็นไทยก็จบเหมือนกัน

ต่อไป อะไรที่ “เป็นไทยๆ” ก็ไม่ต้องมี 

มีแต่อะไรๆ ที่เป็นสากล

ดังเช่นเวลานี้เราก็บอกปีเป็นคริสต์ศักราชกันทั่วไปแล้ว

อ้างกันว่าเป็นศักราชสากล

คือที่ไหนๆ เขาก็ใช้กันทั่วโลก

……………………………………….

อีกไม่นาน ประเทศไทยจะประกาศให้ใช้ปีคริสต์ศักราชเป็นทางการ และใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษาทางราชการ

ปีพุทธศักราชจะถูกประกาศให้เป็นศักราชของคนพื้นเมือง

ภาษาไทยก็จะถูกประกาศให้เป็นภาษาของคนพื้นเมือง

อีกไม่เกิน ๓๐๐ ปี-ช่วยจำคำพยากรณ์ของผมไว้ให้ดีเถิด

……………………………………….

น่าคิดตรงที่ว่า “สากล” ตามที่เรานิยมนั้นมาจากฝรั่งทั้งนั้น 

เครื่องแต่งกายแบบฝรั่ง เราเรียกว่าชุดสากล

เพลงฝรั่ง เราก็เรียกว่าเพลงสากล

และวัฒนธรรมฝรั่งมาจากศาสนาคริสต์

ศาสนาคริสต์เลยเป็นศาสนาสากลสบายไปเลย

ทุกอย่างเป็นอนิจจัง

พระพุทธเจ้าท่านสอนให้ปล่อยวาง

เข้าทางพอดี

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย

๑๑ เมษายน ๒๕๖๕

๑๐:๕๓

…………………………………………..

เข้าทางพอดี

พสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

…………………………………………..