โง่หรือฉลาด
โง่หรือฉลาด
————-
ดูก่อนภราดา!
: คนหนึ่ง ใช้พระนิพพานเป็นปัจจัยแสวงหาทรัพย์
: คนหนึ่ง ใช้ทรัพย์เป็นปัจจัยแสวงหาพระนิพพาน
สองคนนี้ ท่านว่าใครโง่ใครฉลาด
คำตอบไม่มีถูก ไม่มีผิด
มีแต่โง่หรือฉลาดเท่านั้น
และคำตอบนั่นเองก็จะบอกให้รู้ด้วยว่า คนตอบตอบด้วยความโง่หรือตอบด้วยความฉลาด
แน่นอน จะต้องมีคนล้วงลึกลงไปอีกว่า-แล้วเอาอะไรเป็นเกณฑ์ในการตัดสินว่าโง่หรือฉลาด?
บางคนอาจยืนยันว่า ที่ตนคิดแบบนั้นเป็นความฉลาด
ในขณะที่บางคนแย้งยืนยันว่า ความคิดแบบนั้นคือโง่
ในที่สุดก็จะเห็นได้ว่า การเรียนรู้ว่าอย่างไรคือโง่อย่างไรคือฉลาด และมีเกณฑ์ที่ถูกต้องในการตัดสิน เป็นเรื่องสำคัญที่สุดในชีวิต
ถ้าไม่รู้ หรือใช้เกณฑ์ที่ไม่ถูกต้องในการตัดสิน เราก็จะไปหลงทำเรื่องโง่ๆ โดยเข้าใจว่านั่นเป็นเรื่องฉลาด และปล่อยปละละเลยเรื่องฉลาดๆ เพราะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นเรื่องโง่ๆ
แค่ปัญหาเดียว-อะไรคือสาระของชีวิต?
จะตอบกันว่าอย่างไร
ทุกคนมีชีวิต
แต่ใช่ว่าทุกคนจะรู้คำตอบที่ถูกต้อง-อะไรคือสาระของชีวิต?
เพราะไม่รู้คำตอบที่ถูกต้อง
จึงมีคนที่ใช้ชีวิตไปทำสิ่งที่ไร้สาระโดยเข้าใจว่านั่นคือสาระของชีวิต
และมีคนที่ละเลยมองข้ามสิ่งที่เป็นสาระเพราะเข้าใจว่านั่นไม่ใช่สาระ
คนส่วนมากเกิดมาแล้วก็ตายไป โดยที่ยังไม่รู้แน่ชัดว่าอะไรคือสาระของชีวิต
และที่หลงลึกไปกว่านั้นคือคิดว่า-จะต้องรู้ไปทำไมว่าอะไรคือสาระของชีวิต
ท่านก็จะเป็นคนหนึ่งกระนั้นหรือ?
……………………………………………
อสาเร สารมติโน
สาเร จาสารททสฺสิโน
เต สารํ นาธิคจฺฉนฺติ
มิจฺฉาสงฺกปฺปโคจรา ฯ
ผู้ใดเห็นสิ่งที่ไม่เป็นสาระ ว่าเป็นสาระ
เห็นสิ่งที่เป็นสาระ ว่าไร้สาระ
ผู้นั้นมีความคิดผิดเสียแล้ว
ย่อมไม่ประสบสิ่งที่เป็นสาระ
In the unessential they imagine the essential,
In the essential they see the unessential;
They who feed on wrong thoughts as such
Never achieve the essential.
สารญฺจ สารโต ญตฺวา
อสารญฺจ อสารโต
เต สารํ อธิคจฺฉนฺติ
สมฺมาสงฺกปฺปโคจรา ฯ
ผู้ที่เข้าใจสิ่งที่เป็นสาระ ว่าเป็นสาระ
และสิ่งที่ไร้สาระว่าไร้สาระ
มีความคิดเห็นชอบ
ย่อมประสบสิ่งที่เป็นสาระ
Knowing the essential as the essential,
And the unessential as the unessential,
They who feed on right thoughts as such
Achieve the essential.
ที่มา: ยมกวรรค ธรรมบท พระไตรปิฎกเล่ม ๒๕ ข้อ ๑๑
คำแปลภาษาไทยและภาษาอังกฤษ:
หนังสือ “พุทธวจนะในธรรมบท” โดย เสฐียรพงษ์ วรรณปก
……………………………………………
ใครเห็นว่าอะไรเป็นสาระ อะไรไม่ใช่สาระ
ใครเห็นว่าอะไรควรทำก่อน อะไรยังไม่จำเป็นต้องทำ
ย่อมเป็นสิทธิอันสมบูรณ์และชอบธรรมของแต่ละคน
บุญ-คือความดี-เป็นของเฉพาะตัว ทำแทนกันไม่ได้
วัยเยาว์วัยรุ่น ต้องเล่าเรียนวิชา
วัยหนุ่มวัยสาว ต้องทำงานตั้งตัว
วัยแก่วัยเฒ่าจึงค่อยแสวงบุญ
อะไรควรทำก่อน อะไรยังไม่ต้องทำ-ใครจะถือหลักอย่างนี้ก็ได้ ก็ดีเหมือนกัน
แต่พึงเข้าใจว่า ไม่มีข้อห้ามเลยว่าวัยเยาว์วัยสาวหนุ่มแสวงบุญไม่ได้
และที่สำคัญที่สุด แน่ใจหรือว่าชีวิตของเราจะได้อยู่ไปจนถึงวัยแก่วัยเฒ่า
และแม้จะอยู่ไปจนถึงวัยแก่วัยเฒ่าได้ แน่ใจหรือว่าเราจะยังมีกำลังเรี่ยวแรงพอที่จะแสวงบุญได้ด้วยตัวเอง
ไม่ต้องว่าถึงแสวงบุญได้ด้วยตัวเอง
เอาแค่ตักข้าวใส่ปากได้ด้วยตัวเอง แน่ใจหรือว่าถึงตอนนั้นเรายังจะทำได้อยู่?
………………
ผมแค่ทำหน้าที่ชวนท่านคิด
ท่านจะคิดไม่คิด เป็นสิทธิ์ของท่าน
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
๗ เมษายน ๒๕๖๕
๑๑:๓๓
………………………………………………
โง่หรือฉลาด
………………………………………………