อาหารกับภาชนะใส่อาหาร

14 มีนาคม 2022 admin2

อาหารกับภาชนะใส่อาหาร

—————————-

ต้องแยกกันให้ชัด

เมื่อพูดถึงพระไตรปิฎกหรือคัมภีร์ มีคำที่ควรใคร่ครวญอยู่ ๒ คำ คือ ตัวคำสอนกับตัวคัมภีร์

ตัวคำสอน คือหลักคำสอนที่มีผู้ได้ยินได้ฟังมา จำได้ รู้เข้าใจ และปฏิบัติตาม โดยไม่ต้องคำนึงถึงลายลักษณ์อักษรที่บันทึกคำสอนนั้น

ตัวคัมภีร์ คือวัตถุที่ใช้บันทึกคำสอนเป็นลายลักษณ์อักษร ชี้ไปที่ของเก่าก็เช่นใบลานที่จารหลักคำสอน ชี้ไปที่สิ่งที่เห็นได้ง่ายในปัจจุบันก็เช่นหนังสือเป็นเล่มๆ ที่เรียกกันว่า “พระไตรปิฎก” หรือชี้ไปที่สิ่งทันสมัยใหม่ล่าสุดก็เช่นโปรแกรมที่บรรจุข้อความจากพระไตรปิฎกบันทึกไว้ในรูปแบบต่างๆ ซึ่งสามารถอ่านได้จากเครื่องมือทางอิเล็กทรอนิกส์หลากหลายรูปแบบ

หรือถ้าจะแยกเขตแดนกันให้ชัดๆ –

ตัวคำสอน คือหลักคำสอนที่บันทึกอยู่ในสมองมนุษย์ในลักษณะความจำได้หมายรู้ ความเข้าใจ แล้วแปรรูปออกมาเป็นพฤติกรรมคือการปฏิบัติ

ตัวคัมภีร์ คือหลักคำสอนที่บันทึกไว้นอกสมองมนุษย์ เวลาต้องการก็ต้องไปเปิดอ่านหรือฟังตามรูปแบบของเครื่องมือที่บันทึก

หรือเทียบให้เห็นชัดกับความจริงที่กำลังเกิดขึ้นในทุกวันนี้ ก็เทียบได้กับกิจที่เรียกกันว่า “สวดมนต์”

สวดจากความจำได้หมายรู้ คือตัวคำสอน

สวดด้วยวิธีกางหนังสืออ่าน คือตัวคัมภีร์

…………………

เวลานี้เริ่มจะมีการพูดถึงพระไตรปิฎกแบบที่ชวนให้เข้าใจว่า พระไตรปิฎกก็คือตัวคัมภีร์ แล้วก็กำลังจะให้ความสำคัญกับความเก่าความใหม่ของวัตถุที่ใช้บันทึกพระไตรปิฎก

เช่น พระไตรปิฎกที่จารบนใบลานสมัยสุโขทัยมีคุณค่าน่าเชื่อถือมากกว่าพระไตรปิฎกที่จารบนใบลานสมัยรัตนโกสินทร์

แทนที่จะคำนึงถึงพระไตรปิฎกที่เป็นตัวคำสอน

หลักการที่ถูกต้องก็คือ ต้องเจาะเข้าไปดูว่า ข้อความที่จารลงบนใบลานนั้นว่าด้วยเรื่องอะไร เช่น-เป็นพระสูตรไหน ตัวพระสูตรอันเป็นตัวคำสอนกล่าวเรื่องนั้นๆ ไว้อย่างไร ข้อความที่จารลงบนใบลานถูกต้องตรงตามหลักคำสอนหรือไม่

เวลานี้ยิ่งสะดวกมาก เพราะมีพระไตรปิฎกฉบับต่างๆ อยู่ทั่วโลก สามารถเอามาเทียบทานได้ทันที

เมื่อได้ข้อความที่ถูกต้องแล้วก็ถือเป็นแบบฉบับสำหรับศึกษาและปฏิบัติต่อไป

ใบลานสมัยสุโขทัยหรือใบลานสมัยสมัยรัตนโกสินทร์ ไม่จำเป็นต้องเอามาคำนึงเลย คำนึงอยู่เรื่องเดียวคือใบลานสมัยไหนบันทึกตัวคำสอนไว้ถูกต้องหรือไม่ถูกต้อง

แล้วก็ตัดสินเด็ดขาดกันที่-เราหรือใครก็ตามเข้าใจคำสอนนั้นถูกต้องหรือไม่ถูกต้อง เอาคำสอนนั้นไปปฏิบัติหรือเปล่า และปฏิบัติถูกต้องหรือไม่ถูกต้อง

อายุของวัตถุที่ใช้บันทึกคำสอนไม่ใช่ตัวตัดสินชี้ขาดความถูกต้องของหลักคำสอน

จะศึกษาอายุของใบลานก็ศึกษาไป

จะศึกษาอักขรวิธีที่ใช้จารลงบนใบลานก็ศึกษาไป

จะศึกษาความงามของลายมือที่จดจารลงไว้ก็ศึกษาไป

จะศึกษาความงามของไม้ประกับคัมภีร์ที่แกะสลักอย่างวิจิตรบรรจงก็ศึกษาไป

จะศึกษาความงามของผ้าห่อคัมภีร์ว่ามีลวดลายอลังการแค่ไหนก็ศึกษาไป

หรือจะศึกษากรรมวิธีในการผลิตใบลาน อุปกรณ์ที่ใช้ในการจาร กรรมวิธีในการจาร ฯลฯ ก็ศึกษาไป

ความรู้ที่ได้จากการศึกษาเรื่องเหล่านี้มีคุณค่าควรแก่การเรียนรู้ทั้งสิ้น

แต่เมื่อจะศึกษาพระไตรปิฎก –

ต้องเล็งไปที่ตัวคำสอน

ต้องเล็งไปที่ความถูกต้องหรือคลาดเคลื่อนของหลักคำสอน

ต้องเล็งไปที่การเอาคำสอนมาประพฤติปฏิบัติว่าถูกต้องหรือคลาดเคลื่อน

ถ้าไม่จับให้ถูกจุด การศึกษาพระไตรปิฎก-ไม่ว่าจะเพื่อปริญญาระดับไหนๆ ก็พลาดทั้งนั้น

อุปมาเหมือนอาหารกับภาชนะที่ใส่อาหาร

สิ่งที่เราต้องการคืออาหาร ไม่ใช่ภาชนะที่ใส่อาหาร

ภาชนะที่ใส่อาหารก็สำคัญ ไม่ใช่ไม่สำคัญ

ภาชนะที่ใส่อาหารก็จำเป็น ไม่ใช่ไม่จำเป็น

แต่ที่จำเป็นจริงๆ คือตัวอาหาร ไม่ใช่ตัวภาชนะ

ไม่ใช่เอาแต่ชื่นชมกับภาชนะที่ใส่อาหาร จนลืมกินอาหารในภาชนะ

แม้แต่การเรียนบาลีนั่นก็เถอะ —

ถ้าเรียนเพื่อให้ได้ศักดิ์และสิทธิ์จากการสอบได้ ไม่ได้เอาไปใช้เพื่อการศึกษาพระไตรปิฎก-ก็ดี

เอาไปใช้เพื่อการศึกษาพระไตรปิฎกก็จริง แต่ศึกษาเพื่อให้ได้ศักดิ์และสิทธิ์จากการสำเร็จการศึกษา ไม่ได้ตั้งใจจะเอาความรู้จากพระไตรปิฎกมาประพฤติปฏิบัติเพื่อพัฒนาชีวิตจิตใจของตัวเอง-ก็ดี

การเรียนบาลีแบบนี้ก็มีค่าเพียงแค่-ภาชนะใส่อาหารเท่านั้น

ต่อเมื่อใด –

๑ เรียนบาลีเพื่อเอาความรู้ไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก

๒ ได้ความรู้ที่ถูกต้องแล้วเอาความรู้นั้นมาประพฤติปฏิบัติขัดเกลาตัวเองจนได้บรรลุผลตามควรแก่การปฏิบัติ

๓ แล้วเอาความรู้ที่ถูกต้องนั้นไปแสดง ประกาศ เผยแผ่ให้แพร่หลายต่อๆ ไป

เมื่อนั้นแหละ จึงจะได้ชื่อว่าได้บริโภคอาหารในภาชนะนั้นแล้ว

มองให้ออกและแยกกันให้ชัด

ตัวคำสอนเหมือนอาหาร

ตัวคัมภีร์เหมือนภาชนะใส่อาหาร

จะกินอาหาร

หรือว่าจะกอดภาชนะใส่อาหารกันอยู่นั่นแล้ว

พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย