พัฒนา (บาลีวันละคำ 513)

10 ตุลาคม 2013 tppattaya2343@gmail.com

พัฒนา

อ่านว่า พัด-ทะ-นา

บาลีเป็น “วฑฺฒน” อ่านว่า วัด-ทะ-นะ

รากศัพท์ : วฑฺฒ (ธาตุ = เพิ่มขึ้น) + ยุ (ปัจจัย แปลงเป็น อน [อะ-นะ]) : วฑฺฒ + ยุ > อน = วฑฺฒน

ความหมายของ “วฑฺฒน” (คำกริยาว่า วฑฺฒติ, วฑฺเฒติ) ที่ใช้ในบาลีมีดังนี้ – (ในที่นี้เอาคำที่ฝรั่งแปลไว้มาเทียบด้วยเพื่อประโยชน์สำหรับท่านที่เห็นคำอังกฤษแล้วเข้าใจความหมายได้ชัดขึ้น)

1. เพิ่มขึ้น, เพิ่มพูน to increase, to raise

2. ปลูกฝัง, ฝึกฝน to cultivate

3. เลี้ยงรักษา, อบรม to rear, to bring up

4. จัดหา, เตรียม, ประเคน to get ready, arrange, serve in (เกี่ยวกับอาหาร สำนวนบาลีเช่น ภตฺตํ วฑฺเฒติ = คดข้าวใส่จาน)

5. เชิดชู to exalt

6. เข้าร่วม, ปฏิบัติ, เอาใจใส่, รับใช้ to participate in, to practise, attend to, to serve

7. ทำให้เคลื่อนไป, ทำให้เริ่มดำเนิน to make move on, to set into motion

8. ถือเอา, รับเอาไว้ to take up

ความหมายโดยรวมของ “วฑฺฒน” ก็คือ การเพิ่มขึ้น, การยกให้สูง, การบำรุง, การเพิ่มเติม, การทำให้เจริญขึ้น, การทำให้ยาวออกไป

ในภาษาไทยตัด ฑ ออก เป็น “วัฒนา” พจน.42 บอกความหมายว่า “(คำนาม) ความเจริญ, ความงอกงาม (คำกริยา) เจริญ, งอกงาม”

วัฒนา แผลง ว เป็น พ เป็น “พัฒนา” พจน.42 บอกความหมายว่า “ทําให้เจริญ”

: จะพัฒนาอะไรก็ผิด ถ้าจิตยังไม่ได้พัฒนา