ญาณสังวร (บาลีวันละคำ 531)

ญาณสังวร

อ่านว่า ยา-นะ-สัง-วอน หรือ ยาน-นะ-สัง-วอน

บาลีเป็น “ญาณสํวร” อ่านว่า ยา-นะ-สัง-วะ-ระ

ประกอบด้วย ญาณ + สํวร

“ญาณ” แปลตามศัพท์ว่า ความรู้, ปัญญา, การหยั่งเห็น, ความเข้าใจ, การหยั่งรู้, การรับรู้, ความคงแก่เรียน, ทักษะ, ความฉลาด (ฝรั่งแปลว่า knowledge, intelligence, insight, conviction, recognition, learning, skill)

“สํวร” ภาษาไทยเขียน “สังวร” แปลว่า ความระวัง, ความเหนี่ยวรั้ง, ความป้องกัน, สำรวม, ระวัง, เหนี่ยวรั้ง, ห้าม, ป้องกัน, ปิดกั้น

ญาณ + สํวร = ญาณสํวร > ญาณสังวร แปลว่า “สำรวมด้วยญาณ” ขยายความว่า ควบคุมใจตัดกระแสกิเลสได้ด้วยปัญญา

“ญาณสังวร” เป็น 1 ในสังวร 5 อย่าง คือ –

1. สีลสังวร (สี-ละ-) สำรวมในศีล

2. สติสังวร (สะ-ติ-) สำรวมด้วยสติ

3. ญาณสังวร (ยา-นะ-) สำรวมด้วยญาณ

4. ขันติสังวร (ขัน-ติ-) สำรวมด้วยขันติ

5. วิริยสังวร (วิ-ริ-ยะ-) สำรวมด้วยความเพียร

“ญาณสังวร” เป็นนามสมณศักดิ์ของสมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ 2 พระองค์ คือ สมเด็จพระสังฆราช (สุก) ในรัชกาลที่ 2 และสมเด็จพระสังฆราช (เจริญ) ในรัชกาลปัจจุบัน

พุทธภาษิต :

กาเยน  สํวโร  สาธุ = ระวังการกระทำ เป็นความดี

สาธุ  วาจาย  สํวโร = ระวังวจี เป็นความสัมฤทธิ์

มนสา  สํวโร  สาธุ = ระวังความคิด เป็นความสำเร็จ

สาธุ  สพฺพตฺถ  สํวโร. = ระวังเบ็ดเสร็จ เป็นยอดประเสริฐ

29-10-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย