วุฒิสภา (บาลีวันละคำ 542)

วุฒิสภา

(บาลีไทย)

อ่านว่า วุด-ทิ-สะ-พา

เทียบบาลีเป็น “วุฑฺฒิสภา” อ่านว่า วุด-ทิ-สะ-พา

ประกอบด้วย วุฑฺฒิ + สภา

“วุฑฺฒิ” แปลว่า การเพิ่ม, ความเจริญ, ความงอกงาม, ความคืบหน้า, ความรุ่งเรือง

ในภาษาไทยอาจอนุโลมใช้หมายถึง ผู้เจริญแล้ว, ผู้เฒ่า, คนแก่, ผู้สูงอายุ ได้ด้วย

ในภาษาบาลีถ้าใช้เป็นคุณศัพท์ (เช่นหมายถึงบุคคล) จะเป็น “วุฑฺฒ” = วุฒ

พจน.42 บอกไว้ว่า “วุฒ : เจริญแล้ว; สูงอายุ”

“สภา” แปลตามศัพท์ว่า (1) “ที่เป็นที่มาประชุมกันพูด” (2) “ที่เป็นที่พูดร่วมกัน” (3) “ที่อันรุ่งเรืองด้วยคนดี”

ตามความหมายเหล่านี้ “สภา” จึงเป็นเครื่องหมายของสังคมประชาธิปไตย คือ คนดีๆ มาปรึกษาหารือกันก่อนแล้วจึงลงมือทำกิจการต่างๆ (ดูเพิ่มเติมที่ “สภา” บาลีวันละคำ (340) 17-4-56)

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 บอกไว้ว่า

“สภา : องค์การหรือสถานที่ประชุม”

วุฑฺฒิ + สภา = วุฑฺฒิสภา เขียนแบบไทยเป็น “วุฒิสภา”(ตัด ฑ มณโฑ ออก) แปลตามศัพท์ว่า “ที่ประชุมเพื่อความเจริญ” หรือ “ที่ประชุมของผู้เจริญ”

ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช 2550) วุฒิสภามีอำนาจหน้าที่ในการกลั่นกรองและพิจารณากฎหมายที่ผ่านการพิจารณาจากสภาผู้แทนราษฎร ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน พิจารณาเลือก แต่งตั้ง เสนอชื่อ หรือให้ความเห็นชอบให้บุคคลดำรงตำแหน่งต่าง ๆ ตามที่รัฐธรรมนูญบัญญัติ

ตามคัมภีร์ในพระพุทธศาสนา แสดง “วุฒบุคคล (วุด-ทะ-) – คนที่ควรเคารพนับถือ” ไว้ 3 ประเภท คือ –

1. วัยวุฒ (ไว-ยะ-วุด) ผู้เจริญวัย ผู้สูงวัย

2. ชาติวุฒ (ชาด-ติ-วุด) ผู้มีชาติตระกูลสูง (หรือผู้มีตำแหน่งหน้าที่สูงโดยอนุโลม)

3. คุณวุฒ (คุน-นะ-วุด) หรือ ปัญญาวุฒ (ปัน-ยา-วุด) ผู้มีคุณธรรม ผู้มีสติปัญญารู้ผิดชอบชั่วดี

: บางคนนับถือได้แค่วุฒเดียว

: บางคนนับถือได้สองวุฒ

: บางคนนับถือได้ครบทั้งสามวุฒ

: บางคนนับถือไม่ได้เลยสักวุฒ

9-11-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย