ภิกษุล่าสัตว์ (บาลีวันละคำ 4,337)

ภิกษุล่าสัตว์

วิบัติตั้งแต่คิด

ถ้าเป็นเรื่องจริง ภิกษุผู้ทำก็วิบัติ

ถ้าเป็นเรื่องเท็จ ผู้คิดว่าภิกษุทำก็วิบัติ

“ล่าสัตว์” บาลีว่าอย่างไร?

ภาษาไทย “ล่าสัตว์” บาลีใช้ศัพท์ว่า “มิควธ” 

อ่านว่า มิ-คะ-วะ-ทะ

ประกอบด้วยคำว่า มิค + วธ 

(๑) “มิค” อ่านว่า มิ-คะ รากศัพท์มาจาก มิ (ธาตุ = เบียดเบียน) + ค ปัจจัย

: มิ + ค = มิค (ปุงลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “สัตว์อันมนุษย์ที่กินเนื้อและสัตว์ที่แข็งแรงกว่าเบียดเบียน” 

“มิค” ในบาลี หมายถึง –

(1) สัตว์ป่า, สัตว์ที่อยู่ตามธรรมชาติ (a wild animal, an animal in its natural state)

(2) กวาง, เลียงผา, เนื้อทราย (a deer, antelope, gazelle)

(๒) “วธ” อ่านว่า วะ-ทะ รากศัพท์มาจาก วธฺ (ธาตุ = ฆ่า, เบียดเบียน) + อ (อะ) ปัจจัย

: วธฺ + อ = วธ (ปุงลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “การฆ่า” หมายถึง การตี, การฆ่า; การฆ่าฟัน, การทำลาย (striking, killing; slaughter, destruction, execution) 

มิค + วธ = มิควธ แปลตามศัพท์ว่า “การฆ่ากวาง” หมายถึง การล่าเนื้อ, การล่าสัตว์ (deer-slaying, hunting) 

ขยายความ : 

คำว่า “มิควธ” แปลตามตัวว่า “การฆ่ากวาง” ทั้งนี้อาจเป็นเพราะกวางเป็นสัตว์ป่าที่มนุษย์พบเห็นได้ง่ายและล่าได้ง่าย เดิมทีเดียวมนุษย์ก็คงล่ากวางเป็นพื้น ท่านจึงใช้คำว่า “มิควธ” ต่อมาแม้สัตว์ที่ล่าจะไม่ใช่กวาง ก็ยังคงใช้คำว่า “มิควธ” เหมือนเดิม แต่ความหมายขยายออกไปหมายถึงล่าสัตว์ทั่วไป

ในคัมภีร์มีคำว่า “มิควธ” ใช้อยู่ทั่วไป เช่น – 

…………..

…  ตทา  อุตฺตรปญฺจาลนคเร  ปญฺจาโล  นาม  ราชา  สพฺพาลงฺการภูสิโต  รถมภิรุหิตฺวา  มิควธาย  วนํ  คนฺตฺวา  …

(คัมภีร์มังคลัตถทีปนี ภาค 1 หน้า 16)

แปลเป็นไทยว่า – 

… ครั้งนั้นพระเจ้าปัญจาละแห่งอุตตรปัญจาลนคร ทรงเครื่องต้นพร้อมสรรพประทับรถพระที่นั่งเสด็จประพาสป่าเพื่อทรงล่าสัตว์ …

…………..

เท่าที่สังเกตเรื่องในคัมภีร์ พบว่า “มิควธ – การล่าสัตว์” นิยมกันว่าเป็นการกีฬาในหมู่ชนชั้นสูงของสังคมชาวชมพูทวีป

แต่ในหมู่ชาวพุทธ การล่าคือการฆ่า ย่อมเป็นบาปอย่างแน่นอน

…………..

คำแนะนำ :

เมื่อเสพข่าว พึงวางอารมณ์ให้เป็นกลาง 

ตั้งสติว่า เราเป็นเพียงผู้รับรู้เท่านั้น 

ไม่ใช่ผู้ตัดสินว่าจริงหรือเท็จ

การเชื่อว่าจริง ไม่ได้ทำให้เราได้กำไร

การเชื่อว่าเท็จ ก็ไม่ได้ทำให้เราขาดทุน

…………..

ดูก่อนภราดา!

: ผู้ถูกล่า คือเหยื่อ

: ผู้หลงเชื่อ เป็นเหยื่อยิ่งกว่าผู้ถูกล่า

#บาลีวันละคำ (4,337)

27-4-67

…………………………….

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

…………………………….