ทัณฑกรรม (บาลีวันละคำ 1,037)

ทัณฑกรรม

อ่านว่า ทัน-ดะ-กำ

ประกอบด้วย ทัณฑ + กรรม

(๑) “ทัณฑ”

บาลีเป็น “ทณฺฑ” อ่านว่า ทัน-ดะ (ฑ มณโฑ ออกเสียงเหมือน ด เด็ก) รากศัพท์มาจาก –

(1) ทมฺ (ธาตุ = ฝึก, ข่ม, ทรมาน) + ฑ ปัจจัย, แปลง มฺ เป็น ณฺ

: ทมฺ > ทณ + ฑ = ทณฺฑ แปลตามศัพท์ว่า “เครื่องทรมานฝึกฝน” หมายถึง การลงทัณฑ์, การทรมาน, การลงอาญา, การถูกปรับ

(2) ทฑิ (ธาตุ = ตี, ประหาร) + ก ปัจจัย, ลงนิคหิตอาคมที่ต้นธาตุแล้วแปลงเป็น ณฺ, ลบ ก และสระที่สุดธาตุ

: ทฑิ > ทํฑิ > ทณฺฑิ > ทณฺฑ + ก = ทณฺฑ แปลตามศัพท์ว่า “เครื่องตี” หมายถึง ท่อนไม้, ไม้เท้า, ไม้เรียว

(๒) “กรรม”

บาลีเป็น “กมฺม” (กำ-มะ) สันสกฤตเป็น “กรฺม” (กระ-มะ, ก ควบ ร กลืนเสียง ระ ลงคอ) ไทยเขียนอิงสันสกฤตเป็น “กรรม”

“กรรม” รากศัพท์คือ กรฺ (ธาตุ = กระทำ) + รมฺม (รำ-มะ, ปัจจัย) ลบ รฺ ที่สุดธาตุและ ร ที่ต้นปัจจัย –

: กร > ก + รมฺม > มฺม : ก + มฺม = กมฺม

“กมฺม” แปลว่า การกระทำ, สิ่งที่ทำ, การงาน (the doing, deed, work) นิยมพูดทับศัพท์ว่า “กรรม”

ทณฺฑ + กมฺม = ทณฺฑกมฺม > ทัณฑกรรม แปลตามศัพท์ว่า “กรรมคือการลงโทษ”

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “ทณฺฑ” ไว้ดังนี้ :

(1) stem of a tree, wood, wood worked into something, e. g. a handle, etc. (ลำต้นไม้, ไม้, ไม้ที่ทำเป็นอะไรขึ้นมา เช่น ด้าม ฯลฯ)

(2) a stick, staff, rod, to lean on, & as support in walking; the walking-stick of a Wanderer (ไม้พยุงกายเวลาเดิน, ไม้ถือ, ไม้ค้ำ, ไม้เท้า; ไม้พลอง)

(3) a stick as means of punishment. a blow, a thrashing (ไม้เรียว, การตี, การเฆี่ยน)

(4) a stick as a weapon in general (ท่อนไม้ที่ใช้เป็นอาวุธ)

(5) a means of frightening, frightfulness, violence, teasing (วิธีทำให้ตกใจ, ความกลัว, ความรุนแรง, การแกล้ง)

และแปล “ทณฺฑกมฺม” ว่า punishment by beating, penalty, penance, atonement (การลงโทษโดยการโบยตี, โทษทัณฑ์, การลงโทษตนเอง, การบรรเทาโทษ)

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

๑) ทัณฑ์ :

(1)โทษที่เนื่องด้วยความผิด.

(2) (คำที่ใช้ในกฎหมาย) โทษทางวินัยที่ใช้แก่ทหารที่กระทำความผิดมี ๕ สถาน ได้แก่ ภาคทัณฑ์ ทัณฑกรรม กัก ขัง และจำขัง.

๒) ทัณฑกรรม :

(1) การลงโทษ.

(2) โทษที่ลงแก่สามเณรที่ประพฤติผิด.

(3) (คำที่ใช้ในกฎหมาย) โทษทางวินัยสถานหนึ่งตามกฎหมายว่าด้วยวินัยทหารและกฎหมายว่าด้วยวินัยตํารวจ คือ ให้ทํางานโยธา งานสุขา งานสาธารณประโยชน์ หรือให้อยู่เวรยามนอกจากหน้าที่ประจําซึ่งตนจะต้องปฏิบัติอยู่แล้ว.

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่าน ป.อ.ปยุตฺโต บอกไว้ว่า –

“ทัณฑกรรม : การลงอาชญา, การลงโทษ; ในที่นี้ หมายถึงการลงโทษสามเณรคล้ายกับการปรับอาบัติภิกษุ ได้แก่ กักบริเวณ ห้ามไม่ให้เข้า ห้ามไม่ให้ออกจากอาราม หรือการใช้ตักน้ำ ขนฟืน ขนทราย เป็นต้น”

ควรทราบ :

๑ ทัณฑกรรม เป็นการลงโทษอย่างอารยชน โดยเฉพาะในทางพระธรรมวินัยจะไม่มีการลงโทษโดยวิธีทำร้ายร่างกายอย่างเด็ดขาด

๒ ทัณฑกรรม มิใช่ใช้ลงโทษแก่สามเณรเท่านั้น แม้พระภิกษุก็อาจถูกสงฆ์หรือพระอุปัชฌาย์อาจารย์ลงทัณฑกรรมได้เช่นกัน

สมัยผู้เขียนบาลีวันละคำเป็นเด็กวัด เคยเห็นหลวงพ่อลงทัณฑกรรมพระลูกวัดรูปหนึ่งด้วยการให้ไป “ล้างถาน” คือทำความสะอาดส้วม !

: ถ้าควบคุมจิตของตนไว้ได้

: ก็ไม่ต้องกลัวว่าใครจะมาลงทัณฑกรรม

21-3-58

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย