เคารพหรือเนรคุณ

เคารพหรือเนรคุณ

กรอบขอบเขตอยู่ที่ไหน

——————-

วันนี้ผมมีคำถามที่อยากจะเชิญชวนนักวิชาการพระพุทธศาสนาให้ช่วยกันหาคำตอบ

คำถามก็คือ :

ข้อ ๑ ที่ว่า เคารพผู้มีพระคุณ นั้น มีขอบเขตแค่ไหน 

ทำอย่างไรคือเคารพ ทำอย่างไรคือไม่เคารพ

ตัวอย่างเช่น ผู้มีคุณบอกให้เราทำชั่ว 

เราต้องทำจึงจะเรียกว่าเคารพ 

ถ้าไม่ทำถือว่าไม่เคารพ 

อย่างนี้ใช่หรือไม่ หรือว่าควรทำอย่างไร

ผู้มีพระคุณขอให้เราละเว้นการปฏิบัติบางอย่างอันเป็นหน้าที่หรือเป็นกิจที่ควรทำ (จะเพื่อผลประโยชน์ของใครหรือด้วยเจตนาแฝงเร้นอะไรก็ตาม) เราก็ต้องละเว้นตามที่ท่านขอ จึงจะถือว่าเคารพ ถ้าไม่ทำตามที่ขอถือว่าเนรคุณ 

อย่างนี้ใช่หรือไม่ หรือว่าควรทำอย่างไร

ข้อ ๒ ถ้าผู้มีพระคุณกำลังทำในสิ่งที่ผิด เราจะปฏิบัติอย่างไรจึงจะเรียกว่าเคารพ 

ปล่อยให้ท่านทำผิดต่อไป จึงจะเรียกว่าเคารพ 

ไปทักท้วงเตือนติงท่าน ถือว่าไม่เคารพ (ซ้ำเป็นการเนรคุณ)

อย่างนี้ใช่ไหมที่เรียกว่าเคารพ 

หรือว่าจริงๆ แล้วคืออย่างไร

———–

เรื่องนี้เป็น “ปัญหาสังคม” หรือปัญหาคาใจของสังคมไทยเราตลอดมา 

ผู้มีพระคุณขอให้ทำอะไรที่ไม่ชอบมาพากล 

จะทำ ก็รู้อยู่ว่ามันไม่ถูก 

จะไม่ทำ ก็กลัวจะเป็นคนเนรคุณ

หรือเห็นผู้มีพระคุณทำอะไรไม่ถูกไม่ควร

จะเตือนก็ไม่กล้า กลัวจะหาว่าเนรคุณ

จะปล่อยให้ทำไป ก็เหมือนว่ารู้เห็นเป็นใจด้วย

———–

ขอแรงนักวิชาการพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะท่านที่อยู่ในสถาบันการศึกษาของสงฆ์ ไม่ว่าจะเป็น มจร. หรือ มมร. อันเป็นมหาวิทยาลัยสงฆ์ หรือผู้ที่สอบได้เปรียญธรรมประโยคต่างๆ ซึ่งถือว่าท่านผ่านการศึกษาคัมภีร์อันเป็นแหล่งคำสอนของพระพุทธศาสนามาแล้ว 

โปรดศึกษาหาคำตอบจากหลักฐานในคัมภีร์ต่างๆ ว่ามีพระพุทธพจน์หรือคำอธิบายของอรรถกถาฎีกาทั้งหลายกล่าวถึงกรณีเช่นนี้ไว้อย่างไรบ้างหรือไม่

ศึกษาหาคำตอบจากแหล่งคำสอนโดยตรงกันก่อนนะครับ

ความคิดเห็นส่วนตัวเอาไว้ทีหลัง

เพราะถ้าเอาความคิดเห็นนำหน้ามาก่อน แทนที่จะได้คำตอบ ผมว่า-จะกลายเป็นเพิ่มคำถามให้มากขึ้น

เคารพหรือเนรคุณมีกรอบขอบเขตแค่ไหน

แหล่งคำสอนคือคัมภีร์ มีคำอธิบายไว้อย่างไร

ช่วยกันหาคำตอบให้สังคมหน่อยครับ

นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย

๑ เมษายน ๒๕๕๘