กุ (บาลีวันละคำ 2,692)

กุ

จับบวชได้อีกคำหนึ่ง

คำว่า “กุ” ที่ประสงค์ในที่นี้ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“กุ ๑ : (คำกริยา) สร้างให้เป็นเรื่องเป็นข่าวขึ้นโดยไม่มีมูล.”

“กุ” ที่หมายถึง “สร้างให้เป็นเรื่องเป็นข่าวขึ้นโดยไม่มีมูล” นี้ ว่ากันว่ามีมูลมาจากนักเขียนคนหนึ่งในสมัยรัชกาลที่ 5 ชื่อ “กุหลาบ” ใช้นามปากกาว่า “ก.ศ.ร.กุหลาบ” แอบคัดลอกหนังสือพงศาวดารและชีวประวัติบุคคลสำคัญซึ่งมีฉบับอยู่ในหอพระสมุดสำหรับพระนครออกมาพิมพ์เผยแพร่ โดยปรับเปลี่ยนเนื้อเรื่องและถ้อยคำของหนังสือเสียใหม่เพื่อไม่ให้ถูกจับได้

แต่ในที่สุดผู้รู้ในสมัยนั้นก็จับได้ว่าเรื่องที่ “ก.ศ.ร.กุหลาบ” เขียนขึ้นนั้นเป็นเรื่องเท็จ เพราะมีพิรุธปรากฏอยู่ทั่วไปในเรื่อง จนเป็นที่รู้กันทั่วไป

อาศัยเหตุนี้ เมื่อมีใครทำอะไรให้เป็นเรื่องเป็นข่าวขึ้นโดยไม่มีมูล จึงเรียกกันว่าเรื่อง “กุ” ตามชื่อนายกุหลาบที่ประพฤติเช่นนั้น

ทั้งนี้ว่าตามที่กล่าวกันมา เท็จจริงเป็นอย่างไร ผู้ประสงค์จะรู้พึงสอบสวนต่อไปเถิด

ในภาษาบาลีก็มีคำว่า “กุ” เช่นในคำว่า “กกุธภัณฑ์” (สัญลักษณ์สำคัญแห่งความเป็นพระมหากษัตริย์)

“ก” แปลว่า ฟ้า

“กุ” แปลว่า แผ่นดิน

“กกุธ” (กะ-กุ-ทะ) แปลว่า “ผู้ทรงไว้ซึ่งแผ่นฟ้าและแผ่นดิน”

นอกจากนี้ ยังมีคำว่า “กุ” ที่เป็นคุณศัพท์ มีความหมายว่า เลว, ผิด (bad, wrong) ใช้เป็นส่วนหน้าของคำสมาส เช่น –

กุกฺกุจฺจ (กุก-กุด-จะ) = การทำชั่ว, การประพฤติผิด, นิสัยเลว (bad doing, misconduct, bad character)

กุฏก (กุ-ตะ-กะ) = คนโกง (a cheat)

กุฏฺฐ (กุด-ถะ) = “โรคอันผู้คนรังเกียจ” คือโรคเรื้อน (leprosy)

กุทาร (กุ-ทา-ระ) = ภรรยาชั่ว (a bad wife)

กุทิฏฺฐิ (กุ-ทิด-ถิ) = ความเชื่อที่ผิด, ความเห็นผิด (wrong belief)

กุมฺมคฺค (กุม-มัก-คะ) = ทางผิด (wrong path)

กุมติ (กุ-มะ-ติ) = ความคิดที่ผิด, ความเห็นผิด (wrong thought, wrong view)

กุหก (กุ-หะ-กะ) = โกหก, โกง, หลอกลวง; คนโกง, คนลวง (deceitful, cheating; a cheat, a fraud)

คำว่า “โกหก” ในภาษาไทยก็แผลงมาจาก “กุหก” นี่เอง

ถ้าจะ “ลากเข้าวัด” กันแล้ว “กุ” คำไทย (สร้างให้เป็นเรื่องเป็นข่าวขึ้นโดยไม่มีมูล) มาจาก “กุ” บาลีน่าจะแนบเนียนกว่า

ควรมิควรแล้วแต่จะพิจารณาเถิด

…………..

ดูก่อนภราดา!

นตฺถิ  อการิยํ  ปาปํ

มุสาวาทิสฺส  ชนฺตุโน.

ที่มา: นัย-พระธรรมบท

: คนขี้โกหก

: ที่จะไม่เล่นสกปรกเป็นอันไม่มี

———–

(ได้คำมาจากโพสต์ของ Sompob Sanguanpanich)

#บาลีวันละคำ (2,692)

26-10-62

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย