อตีต, ปจฺจุปฺปนฺน, อนาคต (บาลีวันละคำ 45)

อตีต, ปจฺจุปฺปนฺน, อนาคต

อ่านว่า อะ-ตี-ตะ, ปัด-จุบ-ปัน-นะ, อะ-นา-คะ-ตะ

เป็นคำบอกกาลเวลา เอามาใช้ในภาษาไทยว่า อดีต, ปัจจุบัน, อนาคต

เราเข้าใจความหมายของคำเหล่านี้เหมือนเป็นคำไทย จนไม่ได้นึกถึงคำแปลตามรากศัพท์

“อตีต” มาจาก อติ (ล่วง) + อิต (ไปแล้ว) = อตีต “ล่วงเลยไปแล้ว”

“ปจฺจุปฺปนฺน” มาจาก ปฏิ (เฉพาะ) แผลงเป็น ปจฺจ + อุปฺปนฺน (เกิดขึ้น) = ปจฺจุปฺปนฺน “เกิดขึ้นเฉพาะหน้า”

“อนาคต” มาจาก น (ไม่) แผลงเป็น อน + อาคต (มาแล้ว) = อนาคต “ยังไม่มา”

มีพุทธภาษิตตรัสสอนว่า –

อตีตํ นานฺวาคเมยฺย = อย่าหวนละห้อยถึงอดีต

นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ = อย่าฝันหวานถึงอนาคต

ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ

ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ = ทำปัจจุบันวันนี้ให้แจ่มใส

บาลีวันละคำ (45)

17-6-55

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย