มหีตล (บาลีวันละคำ 47)

มหีตล

อ่านว่า มะ-ฮี-ตะ-ละ

คำว่า “มหี” ตามศัพท์แปลว่า “ผู้ยิ่งใหญ่” (Great One)

“ตล” แปลว่า “พื้น” (ground)

แต่เมื่อ มหี + ตล = มหีตล ความหมายเปลี่ยนไปว่า “แผ่นดิน” (the earth)

“มหีตล” เมื่อนำมาใช้ในภาษาไทย ใช้กฎ “รัสสะ อี เป็น อิ = ทำเสียงสระ อี ให้สั้น” จึงเป็น “มหิตล” เขียนแบบไทยว่า “มหิดล” อ่านว่า มะ-หิ-ดน

คำว่า “มหิดล” ที่คนไทยคุ้นเป็นอย่างดี คือพระนามของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ซึ่งมีพระนามเดิมว่า “เจ้าฟ้ามหิดล”

คำว่า “มหีตล” ออกเสียงอ่านว่า มะ-ฮี- – แต่เวลาเขียนเป็นภาษาบาลี เช่นในพระคาถาชินบัญชรตรงคำว่า “วิหรนฺตํ มหีตเล” ต้องสะกด “มหีตเล” ไม่ใช่ “มฮีตเล” (มะฮีตะเล) เพราะในภาษาบาลีไม่มี ฮ นกฮูก

เสียงในภาษาไหน ก็ควรนึกถึงความหมายเฉพาะในภาษานั้น

บาลีวันละคำ (47)

19-6-55

ข้อมูล

คำอื่นที่นำด้วย “มหี” รัสสะอี เป็น อิ = มหิ ที่มีใช้ในภาษาไทย เช่น มหิธร =ภูเขา, มหิบดี มหิบาล มหิป = พระเจ้าแผ่นดิน

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย