อนุโมทนา / อนุโมทามิ (บาลีวันละคำ 55)
อนุโมทนา / อนุโมทามิ
อ่านว่า อะ-นุ-โม-ทะ-นา / อะ-นุ-โม-ทา-มิ
“อนุโมทนา” ประกอบด้วย อนุ + มุท + ยุ
“อนุ” แปลว่า ภายหลัง, ตามหลัง, เนืองๆ
“มุท” เป็นธาตุ (= รากศัพท์) แปลว่า ยินดี, ชื่นชม
“ยุ” เป็นปัจจัย (บาลีเป็นภาษาที่มีวิภัตติปัจจัย) แปลว่า การ-, ความ-
อนุ + มุท + ยุ ควรจะได้รูปศัพท์เป็น “อนุมุทยุ” แต่กฎเกณฑ์ทางไวยากรณ์ยังไม่จบแค่นั้น
ท่านว่าให้แปลง มุท เป็น โมท = อนุ + โมท แล้วแปลง ยุ เป็น “อน” (อะ-นะ) = อนุ + โมท + อน (อ ที่ อน ไม่มีรูป) = อนุโมทน แล้วทำเสียงให้ยาวเป็นอิตถีลิงค์ (= คำที่สมมุติว่าเป็นเพศหญิง) อนุโมทน จึงเป็น “อนุโมทนา”
“อนุโมทนา” แปลว่า –
(1) “การชื่นชมยินดีภายหลังจากที่มีเรื่องดีๆ เกิดขึ้น”
(2) “การชื่นชมยินดีภายหลังจากที่รู้หรือเห็นคนอื่นทำความดี”
(3) “เรื่องดีๆ เกิดขึ้นก่อน รู้สึกชื่นชมยินดีตามหลังมา”
(4) “การชื่นชมยินดีอยู่เสมอๆ เมื่อเห็นคนทำดี”
ส่วน “อนุโมทามิ” เป็นคำกริยา (verb) ประกอบด้วย อนุ + มุท + มิ = อนุโมทามิ แปลตามตัวว่า “ข้าพเจ้าชื่นชมยินดีด้วย” (เฉพาะ I am … เท่านั้น) มีความหมายเช่นเดียวกับ อนุโมทนา
“อนุโมทนา” หรือไม่ก็ “อนุโมทามิ” (ต่อด้วย “สาธุ” ก็ยิ่งดี)
ไม่ใช่ “อนุโมทนามิ” ระวังอย่าพูดผิด
บาลีวันละคำ (55)
28-6-55