ครุภัณฑ์ ไม่ใช่ คุรุภัณฑ์ (บาลีวันละคำ 3,273)

29 พฤษภาคม 2021 Admin ชมรมธรรมธารา

ครุภัณฑ์ ไม่ใช่ คุรุภัณฑ์

…………..

ถามว่า คำที่หมายถึงของใช้ประจำสำนักงานที่ใช้แล้วคงรูปคงทนอยู่นาน ไม่ใช่ของสิ้นเปลื้องใช้แล้วหมดไป ของที่ว่านี้มีคำเรียกว่าอะไร?

“ครุภัณฑ์” หรือ “คุรุภัณฑ์”?

คำตอบคือ “ครุภัณฑ์”

ไม่ใช่ “คุรุภัณฑ์”

“ครุภัณฑ์” คำถูก

“คุรุภัณฑ์” คำผิด

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“ครุภัณฑ์ : (คำนาม) ของที่ใช้ทนทาน เช่น ตู้ โต๊ะ เก้าอี้.”

พจนานุกรมฯ ไม่ได้เก็บคำว่า “คุรุภัณฑ์” ไว้

มีคำเป็นจำนวนมากที่ควรเก็บ แต่พจนานุกรมฯ ก็ยังไม่ได้เก็บไว้ เพราะพจนานุกรมฯ ยังเก็บคำได้ไม่ครบถ้วน แต่ที่พจนานุกรมฯ ไม่ได้เก็บคำว่า “คุรุภัณฑ์” ไว้ ไม่ใช่เพราะยังเก็บได้ไม่ครบถ้วน หากแต่เป็นเพราะคำว่า “คุรุภัณฑ์” เป็นคำที่ไม่มีที่ใช้ คือเป็นคำที่ไม่ถูกต้องนั่นเอง

หาความรู้ทางภาษา : “ครุ” กับ “คุรุ” มีความหมายต่างกันอย่างไร

(๑) “ครุ” อ่านว่า คะ-รุ ในภาษาบาลีรากศัพท์มาจาก –

(1) ครฺ (ธาตุ = ไหลไป; ลอยขึ้น) + อุ ปัจจัย

: ครฺ + อุ = ครุ แปลตามศัพท์ว่า (1) “สิ่งที่เลื่อนไหลกว้างขวางไป” (2) “ผู้ลอยเด่น”

(2) คิรฺ (ธาตุ = คาย, หลั่ง) + อุ ปัจจัย, ลบสระต้นธาตุ (คิรฺ > ครฺ)

: คิรฺ + อุ = คิรุ > ครุ แปลตามศัพท์ว่า (1) “ผู้คายความรักให้หมู่ศิษย์” (2) “ผู้หลั่งความรักไปในหมู่ศิษย์”

“ครุ” ในบาลี ถ้าเป็นคุณศัพท์ใช้ในความหมายว่า –

(1) หนัก, น้ำหนักบรรทุก (heavy, a load)

(2) สำคัญ, ควรเคารพ, พึงเคารพ (important, venerable, reverend)

ถ้าเป็นนาม ใช้ในความหมายว่า คนที่ควรนับถือ, ครู (a venerable person, a teacher)

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 เก็บคำว่า “ครุ” ไว้ 3 คำ บอกไว้ดังนี้ –

(1) ครุ ๑ : [คฺรุ] (คำนาม) ภาชนะสานชนิดหนึ่ง รูปกลม ๆ เหมือนกะลาตัด ยาชัน มีหูหิ้ว ใช้ตักน้ำ.

(2) ครุ ๒ : [คะรุ] (คำวิเศษณ์) หนัก, ใช้ในตําราฉันทลักษณ์ หมายถึง พยางค์ที่มีเสียงหนัก ได้แก่ พยางค์ที่ประกอบด้วยสระเสียงยาวและสระเกินทั้ง ๔ คือ สระอำ ใอ ไอ เอา เช่น ตา ดำ (สระอำถือเป็น ครุ ก็ได้ ลหุ ก็ได้) และพยางค์ที่มีตัวสะกดทั้งสิ้น เช่น หัด เรียน ใช้เครื่องหมาย (ไม้หันอากาศ) แทน, คู่กับ ลหุ ซึ่งใช้เครื่องหมาย (สระ อุ) แทน. (ป. ครุ ว่า หนัก; สำคัญ, ควรเคารพ, มีค่าสูง; ส. คุรุ ว่า หนัก; สำคัญ, ควรเคารพ, มีค่าสูง).

(3) ครุ ๓ : [คะรุ] (คำนาม) ครู. (ป. ครุ, คุรุ, ว่า ครู; ส. คุรุ ว่า ครู).

“ครุ” ในข้อ (1) ตัดออกไป เพราะไม่ใช่คำบาลีสันสกฤต และความหมายก็ไปคนละทางกัน

“ครุ” ในข้อ (2) และข้อ (3) เป็นคำบาลีสันสกฤต โปรดสังเกตความแตกต่าง คือถ้าเป็นคุณศัพท์ หมายถึง สิ่งที่หนัก และสิ่งหรือผู้ที่ควรเคารพ ถ้าเป็นคำนามหมายถึง ครู หรือคนที่ควรนับถือ

(๒) “คุรุ” อ่านว่า คุ-รุ เป็นคำบาลียุคหลังที่กลายมาจาก “ครุ” (คะ-รุ) แต่เมื่อเป็น “คุรุ” แล้ว ความหมายก็จำกัดลงไปเฉพาะ “ครู” คือ teacher หรือ venerable person ไม่ได้หมายถึง หนัก หรือน้ำหนักบรรทุก (heavy, a load)

ไทยเรารู้จักคำว่า “คุรุ” มาพร้อมๆ กับ “ครุ” และเราเลือกใช้ว่า “ครู”

ฝรั่งเพิ่งมาเห่อคำว่า “คุรุ” เมื่อไม่นานมานี้ แต่ออกเสียงว่า “กูรู” ไทยที่เห่อฝรั่งก็พากันใช้คำว่า “กูรู” ไปด้วย เหมือนกับไม่เคยมี “ครู”

“คุรุ” ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“คุรุ : (คำนาม) ผู้สั่งสอน, ครู. (ป., ส.).”

สรุปว่า ของที่ใช้ทนทาน เช่น ตู้ โต๊ะ เก้าอี้ เรียกว่า “ครุภัณฑ์”

ไม่ใช่ “คุรุภัณฑ์”

ถ้าใช้เป็น “คุรุภัณฑ์” ก็ต้องแปลว่า “ของใช้ของครู” ซึ่งไม่ใช่คำที่ต้องประสงค์

…………..

ดูก่อนภราดา!

: เพราะภาษาเป็นสิ่งสมมุติ

: จึงเป็นโอกาสดีที่สุดที่เราจะช่วยกันสมมุติให้ถูกต้องดีงาม