สัทธรรมปฏิรูปกสูตร

สัทธรรมปฏิรูปกสูตร

สัทธรรมปฏิรูปกสูตร สังยุตตนิกาย นิทานวรรค พระไตรปิฎกเล่ม ๑๖ ข้อ ๕๓๑-๕๓๕

สารัตถปกาสินี ภาค ๒ หน้า ๓๑๘-๓๒๔

พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล เล่ม ๒๖ หน้า ๖๓๐-๖๓๘

——————————

สังยุตตนิกาย นิทานวรรค

พระไตรปิฎกเล่ม ๑๖ ข้อ ๕๓๑-๕๓๕

[๕๓๑]  เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ  เชตวเน  อนาถปิณฺฑิกสฺส  

อาราเม  ฯ  อถ  โข  อายสฺมา  มหากสฺสโป  เยน  ภควา  

เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  

เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  อายสฺมา  มหากสฺสโป  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  

โก  นุ  โข  ภนฺเต  เหตุ  โก  ปจฺจโย  เยน  ปุพฺเพ  อปฺปตรานิ  

เจว  สิกฺขาปทานิ  อเหสุํ  พหุตรา  จ  ภิกฺขู  อญฺญาย  สณฺฐหึสุ  

โก  ปน  ภนฺเต  เหตุ  โก  ปจฺจโย  เยเนตรหิ  พหุตรานิ  เจว  

สิกฺขาปทานิ  อปฺปตรา  จ  ภิกฺขู  อญฺญาย  สณฺฐหนฺตีติ  ฯ  

     [๕๓๒]  เอวญฺหตํ^๑  กสฺสป  โหติ  สตฺเตสุ  หายมาเนสุ  สทฺธมฺเม  

อนฺตรธายมาเน  พหุตรานิ  เจว  สิกฺขาปทานิ  โหนฺติ  อปฺปตรา  จ  

ภิกฺขู  อญฺญาย  สณฺฐหนฺติ  น  ตาว  กสฺสป  สทฺธมฺมสฺส  อนฺตรธานํ  

โหติ  ยาว  น  สทฺธมฺมปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  ยโต  จ  

โข  กสฺสป  สทฺธมฺมปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  อถ  สทฺธมฺมสฺส  

อนฺตรธานํ  โหติ  ฯ  เสยฺยถาปิ  กสฺสป  น  ตาว  ชาตรูปสฺส  

#๑ ม. เอวญฺเจตํ ฯ  

อนฺตรธานํ  โหติ  ยาว  น  ชาตรูปปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  ยโต  

จ  โข  กสฺสป  ชาตรูปปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  อถ  ชาตรูปสฺส  

อนฺตรธานํ  โหติ  ฯ  เอวเมว  โข  กสฺสป  น  ตาว  สทฺธมฺมสฺส  

อนฺตรธานํ  โหติ  ยาว  น  สทฺธมฺมปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  

ยโต  จ  โข  กสฺสป  สทฺธมฺมปฏิรูปกํ  โลเก  อุปฺปชฺชติ  อถ  

สทฺธมฺมสฺส  อนฺตรธานํ  โหติ  ฯ  

     [๕๓๓]  น  โข  กสฺสป  ปฐวีธาตุ  สทฺธมฺมํ  อนฺตรธาเปติ  น  

อาโปธาตุ  สทฺธมฺมํ  อนฺตรธาเปติ  น  เตโชธาตุ  สทฺธมฺมํ  

อนฺตรธาเปติ  น  วาโยธาตุ  สทฺธมฺมํ  อนฺตรธาเปติ  อถโข  อิเธว  เต  

อุปฺปชฺชนฺติ  โมฆปุริสา  เย  อิมํ  สทฺธมฺมํ  อนฺตรธาเปนฺติ  เสยฺยถาปิ  

กสฺสป  นาวา  อาทิเกเนว  โอปิลาวติ^๑  ฯ  น  โข  กสฺสป  เอวํ  

สทฺธมฺมสฺส  อนฺตรธานํ  โหติ  ฯ  

     [๕๓๔]  ปญฺจ  โขเม  กสฺสป  โอกฺกมนิยา  ธมฺมา  สทฺธมฺมสฺส  

สมฺโมสาย  อนฺตรธานาย  สํวตฺตนฺติ  ฯ  กตเม  ปญฺจ  ฯ  อิธ  กสฺสป  

ภิกฺขู  ภิกฺขุนิโย  อุปาสกา  อุปาสิกาโย  สตฺถริ  อคารวา  วิหรนฺติ  

อปฺปติสฺสา  ธมฺเม  อคารวา  วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  สงฺเฆ  อคารวา  

วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  สิกฺขาย  อคารวา  วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  สมาธิสฺมึ  

อคารวา  วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  ฯ  อิเม  โข  กสฺสป  ปญฺจ  โอกฺกมนิยา  

ธมฺมา  สทฺธมฺมสฺส  สมฺโมสาย  อนฺตรธานาย  สํวตฺตนฺติ  ฯ  

     [๕๓๕]  ปญฺจ  โขเม  กสฺสป  ธมฺมา  สทฺธมฺมสฺส  ฐิติยา  

#๑ ม. ยุ. โอปิลวติ ฯ  

อสมฺโมสาย  อนนฺตรธานาย  สํวตฺตนฺติ  ฯ  กตเม  ปญฺจ  ฯ  อิธ  

กสฺสป  ภิกฺขู  ภิกฺขุนิโย  อุปาสกา  อุปาสิกาโย  สตฺถริ  สคารวา  

วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  ธมฺเม  สคารวา  วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  สงฺเฆ  

สคารวา  วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  สิกฺขาย  สคารวา  วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  

สมาธิสฺมึ  สคารวา  วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  ฯ  อิเม  โข  กสฺสป  

ปญฺจ  ธมฺมา  สทฺธมฺมสฺส  ฐิติยา  อสมฺโมสาย  อนนฺตรธานาย  

สํวตฺตนฺตีติ  ฯ  เตรสมํ  ฯ  

                  กสฺสปสํยุตฺตํ  จตุตฺถํ  นิฏฺฐิตํ  ฯ  

                       ตสฺส อุทฺทานํ  

         สนฺตุฏฺฐญฺจ  อโนตฺตาปี      จนฺทูปมํ  กุลูปกํ  

         ชิณฺณํ  ตโย  จ  โอวาทา    ฌานาภิญฺญา  อุปสฺสยํ  

         จีวรํ  ปรมฺมรณํ                 สทฺธมฺมปฏิรูปกนฺติ  ฯ  

                       ____________  

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค เล่ม ๒ – หน้าที่ 630

               ๑๓.   สัทธรรมปฏิรูปกสูตร

     ว่าด้วยพระสัทธรรมกำลังเลือนหายไป

         [๕๓๑]  สมัยหนึ่ง  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่  ณ  พระเชตวัน

อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี  กรุงสาวัตถี.   ณ  ครั้งนั้น   ท่านพระ-   

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค เล่ม ๒ – หน้าที่ 631

มหากัสสปเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ   ครั้นเข้าไปเฝ้าแล้ว 

ถวายอภิวาทแล้วนั่ง  ณ   ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง  ครั้นท่านพระมหากัสสปนั่ง

เรียบร้อยแล้วได้กราบทูลถามว่า   ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ   อะไรหนอแล

เป็นเหตุ    เป็นปัจจัย     ให้เมื่อก่อนสิกขาบทมีน้อยและภิกษุตั้งอยู่ในพระ

อรหัตผลมีมาก   และอะไรเป็นเหตุ    เป็นปัจจัย    ให้บัดนี้สิกขาบทมีมาก

และภิกษุตั้งอยู่ในพระอรหัตผลมีน้อย.

         [๕๓๒]  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า   ดูก่อนกัสสป    ข้อนั้นเป็น

อย่างนี้คือ   เมื่อหมู่สัตว์เลวลง    พระสัทธรรมกำลังเลือนหายไป  สิกขาบท

จึงมีมากขึ้น  ภิกษุที่ตั้งอยู่ในพระอรหัตผลจึงน้อยเข้า  สัทธรรมปฏิรูปยังไม่

เกิดขึ้นในโลกตราบใด    ตราบนั้นพระสัทธรรมก็ยังไม่เลือนหายไป  และ

สัทธรรมปฏิรูปเกิดขึ้นในโลกเมื่อใด   เมื่อนั้นพระสัทธรรมจึงเลื่อนหายไป

ทองเทียมยิ่งไม่เกิดขึ้นในโลกตราบใด    ตราบนั้นทองคำธรรมชาติก็ยังไม่ 

หายไป     และเมื่อทองเทียมเกิดขึ้น      ทองคำธรรมชาติจึงหายไปฉันใด

พระสัทธรรมก็ฉันนั้น  สัทธรรมปฏิรูปยังไม่เกิดขึ้นในโลกตราบใด   ตราบ

นั้นพระสัทธรรมก็ยังไม่เลื่อนหายไป       เมื่อสัทธรรมปฏิรูปเกิดขึ้นเมื่อใด

เมื่อนั้นพระสัทธรรมจึงเลือนหายไป.

         [๕๓๓]  ดูก่อนกัสสป     ธาตุดินยังพระสัทธรรมให้เลือนหายไปไม่

ได้      ธาตุน้ำ    ธาตุไฟ  ธาตุลม   ก็ยังพระสัทธรรมให้เลือนหายไปไม่ได้

ที่แท้โมฆบุรุษในโลกนี้ต่างหากเกิด ขึ้นมาก็ทำให้พระสัทธรรมเลือนหายไป

เปรียบเหมือนเรือจะอับปาง   ก็เพราะต้นหนเท่านั้น   พระสัทธรรมยังไม่    

เลือนหายไป   ด้วยประการฉะนี้.

          [๕๓๔]  ดูก่อนกัสสป   เหตุฝ่ายดำ  ๕  ประการเหล่านี้  ย่อมเป็น    

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค เล่ม ๒ – หน้าที่ 632

ไปพร้อมเพื่อความฟั่นเฟือน  เพื่อความเลือนหายแห่งพระสัทธรรม   เหตุ 

ฝ่ายต่ำ  ๕  ประการเป็นไฉน  คือ  ภิกษุ  ภิกษุณี  อุบาสก  อุบาสิกา

ในธรรมวินัยนี้   ไม่เคารพยำเกรงในพระศาสดา  ๑  ในพระธรรม ๑  ใน

พระสงฆ์    ในสิกขา  ๑  ในสมาธิ  ๑    เหตุฝ่ายดำ  ๕  ประการเหล่านี้แล

ย่อมเป็นไปพร้อมเพื่อความฟั่นเฟือนเพื่อความเลือนหายแห่งพระสัทธรรม.

         [๕๓๕]   ดูก่อนกัสสป  เหตุ  ๕  ประการเหล่านี้แล   ย่อมเป็นไป

พร้อมเพื่อความตั้งมั่น  ไม่ฟั่นเฟือน  ไม่เลือนหายแห่งพระสัทธรรม  เหตุ

๕ ประการเป็นไฉน  คือ  ภิกษุ  ภิกษุณี  อุบาสก  อุบาสิกา  ในธรรมวินัย

นี้    มีความเคารพยำเกรงในพระศาสดา   ในพระธรรม  ๑ ในพระสงฆ์  ๑

ในสิกขา  ๑  ในสมาธิ  ๑  เหตุ  ๕  ประการนี้แล  ย่อมเป็นไปพร้อม

เพื่อความตั้งมั่น  ไม่ฟั่นเฟือน   ไม่เลือนหายแห่งพระสัทธรรม.

                                จบสัทธรรมปฏิรูปกสูตรที่  ๑๓

                                      จบกัสสปสังยุตที่  ๔

สัทธรรมปฏิรูปกสูตร

สังยุตตนิกาย นิทานวรรค

พระไตรปิฎกเล่ม ๑๖ ข้อ ๕๓๑-๕๓๕

                      รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้  คือ

         ๑.  สันตุฏฐสูตร                   ๒.  อโนตตัปปิสูตร       ๓.  จันทูปมสูตร

         ๔.  กุลูปกสูตร                      ๕.  ชิณณสูตร                ๖.  ปฐมโอวาทสูตร          

         ๗.  ทุติยโอวาทสูตร             ๘.  ตติยโอวาทสูตร        ๙.  ฌานาภิญญาสูตร  

         ๑๐.  ภิกขุนูปัสสยสูตร         ๑๑.  จีวรสูตร                  ๑๒.  ปรัมมรณสูตร  

         ๑๓.  สัทธรรมปฏิรูปกสูตร.