ปณาม (บาลีวันละคำ 219)
ปณาม
อ่านว่า ปะ-นา-มะ
ใช้ในภาษาไทยว่า “ประณาม” อ่านว่า ปฺระ-นาม
“ปณาม” มาจาก ป + นมฺ + ณ
ป (คำอุปสรรค) = ทั่ว, ข้างหน้า, ก่อน, ออก
นมฺ (ธาตุ) = นอบน้อม, งอ, โค้ง, ก้ม
ณ (ปัจจัย) = การ, ความ (ลงแล้วลบออก)
กระบวนการทางไวยากรณ์ –
แปลง น ต้นธาตุ เป็น ณ : นม = ณม
ทีฆะ อะ เป็น อา ด้วยอำนาจ ณ ปัจจัย : ณม = ณาม
เพราะฉะนั้น ป + นมฺ > ณมฺ > ณาม + ณ จึง = ปณาม
“นมฺ”ธาตุ มีความหมายว่า นอบน้อม, งอ, โค้ง, ก้ม ก็จริง แต่เมื่อมีคำอุปสรรคเข้าประสม ความหมายก็เคลื่อนที่ไปบ้าง “ปณาม” ในภาษาบาลีมีความหมายดังนี้ –
1. การน้อมไหว้, การคำนับ, ความนอบน้อม, การสดุดี
2. การขับไล่, การไล่ออก, ไล่ให้หลีกหรือให้กลับไป
3. พูดว่ากดให้เสียหาย, กล่าวร้ายให้เสียหาย
“ปณาม” มีความหมายทั้งบวกและลบอยู่คำเดียวกัน จะมีความหมายอย่างไรจึงขึ้นอยู่กับข้อความ เรื่องราว เนื้อหา ที่กล่าวถึง
ข้อสังเกต :
“ปณาม” ในภาษาบาลีมักใช้ในทางบวก
“ประณาม” ในภาษาไทย มักใช้ในทางลบ
: “คำ” ก็เหมือน “คน” ดีในสังคมหนึ่ง อาจเลวในอีกสังคมหนึ่ง
เพราะฉะนั้น : อย่ามองแค่เนื้อนอก แต่จงปอกให้ถึงเนื้อใน
——–
ขอบพระคุณ Charanya Deeboonmee Na Chumphae ที่กรุณาตั้งคำถาม
บาลีวันละคำ (219)
13-12-55