ลิขสิทธิ์ (บาลีวันละคำ 258)
ลิขสิทธิ์
อ่านว่า ลิก-ขะ-สิด
เขียนแบบบาลีเป็น “ลิขสิทฺธิ” อ่านว่า ลิ-ขะ-สิด-ทิ
“ลิขสิทฺธิ” ประกอบด้วยคำว่า ลิข + สิทฺธิ
“ลิข” แปลว่า ลาย, รอยเขียน, ตัวอักษร, การเขียน, จารึก, ข่วน, ตัด, แล่ออก, โกน, ไส หรือทำให้เรียบ. คำแปลที่เราคุ้นคือ “เขียน”
“สิทฺธิ” (สิด-ทิ) แปลว่า การกระทำสำเร็จ, ความสำเร็จ, ความรุ่งเรือง
“ลิขสิทฺธิ” แปลตามตัวว่า “การกระทำสำเร็จในการเขียน”
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 บอกไว้ว่า
“ลิขสิทธิ์ : สิทธิทางวรรณกรรม ศิลปกรรม และประดิษฐกรรม ซึ่งผู้เป็นต้นคิดได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย; (กฎ) สิทธิแต่ผู้เดียวที่กฎหมายรับรองให้ผู้สร้างสรรค์กระทำการใด ๆ เกี่ยวกับงานที่ตนได้ทำขึ้น อันได้แก่ สิทธิที่จะทำซ้ำ ดัดแปลง หรือนำออกโฆษณา ไม่ว่าในรูปลักษณะอย่างใดหรือวิธีใด รวมทั้งอนุญาตให้ผู้อื่นนำงานนั้นไปทำเช่นว่านั้นด้วย. (อ. copyright).”
พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล copyright เป็นภาษาบาลีว่า “มุทฺทาปนาธิการ” (มุด-ทา-ปะ-นา-ทิ-กาน) แปลว่า “อำนาจที่จะกระทำการพิมพ์”
ดูคำแปลตามศัพท์และความหมายตาม พจน.42 จะเห็นได้ว่า “ลิขสิทธิ์” เป็นคำบาลีที่ไทยคิดขึ้นใช้เองอีกคำหนึ่ง และมักจะมีผู้ใช้ในความหมายผิดไป เช่น รถไถรุ่นนี้สงวนลิขสิทธิ์แล้ว ที่นั่งตรงนี้สงานลิขสิทธิ์ไว้ให้แขกผู้มีเกียรติ
: การเขียนให้ถูกต้อง ไม่สงวนลิขสิทธิ์สำหรับผู้ใฝ่รู้
บาลีวันละคำ (258)
22-1-56
เด็กไม่รู้ ทำอะไรก็ดูน่ารัก แต่ผู้ใหญ่ไม่รู้ ทำยังไงจะดูน่ารัก ?
ลิข (บาลี-อังกฤษ)
ข่วน, ตัด, แล่ออก, เขียน, จารึก
โกน, ไส หรือทำให้เรียบ
ลิขนะ
[-ขะนะ] น. การขีด, การเขียน. (ป.).
ลิขสิทธิ์
[ลิกขะสิด] น. สิทธิทางวรรณกรรม ศิลปกรรม และประดิษฐกรรม ซึ่งผู้เป็นต้นคิดได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย; (กฎ) สิทธิแต่ผู้เดียวที่กฎหมายรับรองให้ผู้สร้างสรรค์กระทำการใด ๆ เกี่ยวกับงานที่ตนได้ทำขึ้น อันได้แก่ สิทธิที่จะทำซ้ำ ดัดแปลง หรือนำออกโฆษณา ไม่ว่าในรูปลักษณะอย่างใดหรือวิธีใด รวมทั้งอนุญาตให้ผู้อื่นนำงานนั้นไปทำเช่นว่านั้นด้วย. (อ. copyright).
“สิทฺธิ” (สิด-ทิ) บาลี-สันสกฤตรูปเหมือนกัน แปลว่า การกระทำสำเร็จ, ความสำเร็จ, ความรุ่งเรือง
สิทธิ, สิทธิ์
[สิดทิ, สิด] น. อำนาจอันชอบธรรม เช่น บุคคลมีสิทธิและหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ เขามีสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้. (ป., ส.); (กฎ) อํานาจที่จะกระทําการใด ๆ ได้อย่างอิสระ โดยได้รับการรับรองจากกฎหมาย. (อ. right).
“สิทฺธิ” แปลว่า การกระทำสำเร็จ, ความสำเร็จ, ความรุ่งเรือง
ฝรั่งแปลว่า accomplishment, success, prosperity
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 นิยามคำ “สิทธิ” ในภาษาไทยว่า
“อำนาจอันชอบธรรม เช่น บุคคลมีสิทธิและหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ เขามีสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้; (คำที่ใช้ในกฎหมาย) อํานาจที่จะกระทําการใด ๆ ได้อย่างอิสระ โดยได้รับการรับรองจากกฎหมาย (อ. right)”
โปรดสังเกตว่า ฝรั่งไม่ได้แปล “สิทฺธิ” ในภาษาบาลีว่า right.