ธรรมดา (บาลีวันละคำ 303)

ธรรมดา

คำนี้มาจากบาลีว่า “ธมฺมตา” อ่านว่า ทำ-มะ-ตา

ใช้ในภาษาไทยว่า “ธรรมดา” เป็นคำที่เข้าใจกันทั่วไปจนไม่ต้องแปล

ธมฺม + ตา = ธมฺมตา

“ธมฺม – ธรรม” แปลตามศัพท์ว่า “สภาพที่ทรงไว้” มีความหมายหลายหลาก ความหมายกลางๆ ในที่นี้ คือ ธรรมชาติ ธรรมดา ปกติ

“ตา” เป็นคำทางไวยากรณ์ ใช้ต่อท้ายศัพท์ ทำให้เป็นคำนาม แปลว่า “ความเป็น–”

เทียบกับภาษาอังกฤษอาจเข้าใจได้ง่ายขึ้น เช่น happy แปลว่า สุข สบาย happiness แปลว่า ความสุข “-ตา” ก็เหมือน -ness นั่นแหละ

พจนานุกรมไทย-อังกฤษ ของ สอ เสถบุตร แปล “ธรรมดา” ว่า n. adj.natural, universal (laws), ordinary (man, matter), routine (work), usual (habit)

(สำหรับคนรุ่นใหม่ คำอังกฤษอาจช่วยให้เข้าใจความหมายของคำบาลีได้ดีขึ้น)

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 ให้ความหมายคำว่า “ธรรมดา” ว่า –

“อาการหรือความเป็นไปแห่งธรรมชาติ เช่น การกิน การถ่ายเท การสืบพันธุ์ และการเสื่อมสลาย; สามัญ, พื้น ๆ, ปรกติ, เช่น เป็นเรื่องธรรมดา”

สัจธรรม : เมื่อใด เข้าใจและเข้าถึง “ธรรมดา” เมื่อนั้น พ้นทุกข์

บาลีวันละคำ (303)

10-3-56

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย