ทวีตรีบาตรบูร
ทวีตรีบาตรบูร
————–
คำว่า “ทวีตรีบาตรบูร” เป็นคำที่ผมแปลงมาจากคำบาลีว่า “ทฺวิตฺติปตฺตปูร” (ทฺวิด-ติ-ปัด-ตะ-ปู-ระ) เป็นคำที่ปรากฏในพระวินัยปิฎกในสิกขาบทที่ว่าด้วยการห้ามภิกษุรับอาหารบิณฑบาตเกิน ๓ บาตร
พระออกบิณฑบาตมีพระวินัยกำหนดไว้ว่า –
รับเต็มบาตรแล้ว ถ่ายครั้งที่ ๑ ได้
รับเต็มบาตรแล้ว ถ่ายครั้งที่ ๒ ได้
รับเต็มบาตรครั้งที่ ๓ ถ่ายอีกไม่ได้
ตัวบทเต็มๆ ในพระไตรปิฎกว่าดังนี้ –
………………………………………………..
ภิกฺขุํ ปเนว กุลํ อุปคตํ ปูเวหิ วา มนฺเถหิ วา อภิหฏฺฐุํ ปวาเรยฺย ฯ อากงฺขมาเนน ภิกฺขุนา ทฺวิตฺติปตฺตปูรา ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ ตโต เจ อุตฺตรึ ปฏิคฺคเณฺหยฺย ปาจิตฺติยํ ฯ ทฺวิตฺติปตฺตปูเร ปฏิคฺคเหตฺวา ตโต นีหริตฺวา ภิกฺขูหิ สทฺธึ สํวิภชิตพฺพํ อยํ ตตฺถ สามีจีติ ฯ
แปลว่า –
อนึ่ง เขาปวารณาเฉพาะภิกษุผู้เข้าไปสู่ตระกูล ด้วยขนมก็ดี ด้วยสัตตุผงก็ดี เพื่อนำไปได้ตามปรารถนา. ภิกษุผู้ต้องการพึงรับได้เต็ม ๒-๓ บาตร. ถ้ารับยิ่งกว่านั้นเป็นปาจิตตีย์. ครั้นรับเต็ม ๒-๓ บาตรแล้ว นำออกจากที่นั้นแล้วพึงแบ่งปันกับภิกษุทั้งหลาย นี้เป็นสามีจิกรรมในเรื่องนั้น.
ที่มา: โภชนวรรค สิกขาบทที่ ๔ มหาวิภังค์ ภาค ๒ พระไตรปิฎกเล่ม ๒ ข้อ ๔๙๕
………………………………………………..
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงแปลสิกขาบทนี้ไว้ในหนังสือ “นวโกวาท” ว่า –
………………………………………………..
๔. ภิกษุเข้าไปบิณฑบาตในบ้าน ทายกเขาเอาขนมมาถวายเป็นอันมาก จะรับได้เป็นอย่างมากเพียง ๓ บาตรเท่านั้น ถ้ารับให้เกินกว่านั้นต้องปาจิตตีย์. ของที่รับมามากเช่นนั้นต้องแบ่งให้ภิกษุอื่น.
………………………………………………..
อ่านคำบาลีที่ยกมา เห็นคำว่า “ทฺวิตฺติปตฺตปูรา” ไหมครับ อยู่ประมาณกลางๆ ข้อความ
ผมขอแปลง “ทฺวิตฺติปตฺตปูร” เป็นไทยว่า “ทวีตรีบาตรบูร” อ่านว่า ทะ-วี-ตฺรี-บาด-บูน แปลว่า “อาหารอันเต็มสองหรือสามบาตร”
เวลาพูดกันถึงเรื่องพระรับบิณฑบาตได้ไม่เกิน ๓ บาตร ขอฝากให้นึกถึงคำว่า “ทวีตรีบาตรบูร” ไว้สักคำหนึ่ง
เวลาเห็นพระออกบิณฑบาตแล้วขนหรือเข็นกลับวัดอย่างล้นเหลือก็ดี หรืออย่างกรณีตักบาตรเทโวฯ พระแต่ละรูปถ่ายบาตรมากกว่า ๓ ครั้งก็ดี เรามีคำตอบกันบ้างหรือเปล่าว่าผิดหรือถูกตามพระธรรมวินัย?
เรื่องเช่นนี้ควรมีคำอธิบายหรือมีทางออกอย่างไร?
หรือว่าเรื่องเช่นนี้พระวินัยจะว่าไว้อย่างไรก็ช่างพระวินัยปะไร ใครอยากทำอย่างไรก็เชิญทำกันตามสบายเถิด?
หรือว่า-โอย จะมาคิดเล็กคิดน้อยอะไรกับเรื่องแบบนี้ เอาเวลาไปคิดเรื่องสำคัญๆ เถอะลุง!!
พระวินัยเป็นเรื่องสำคัญทุกข้อ
ถ้ามองข้ามได้ข้อหนึ่ง
ต่อไปก็ข้ามได้หมดทุกข้อ
สวัสดีเลย!!
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
๑๙ มกราคม ๒๕๖๕
๑๐:๕๙
……………………………………
ทวีตรีบาตรบูร