กบในกะลาครอบ
กบในกะลาครอบ
——————
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ บอกไว้ว่า –
………………………………….
กบในกะลาครอบ : (สำนวน) (คำนาม) ผู้มีความรู้และประสบการณ์น้อยแต่สำคัญตนว่ามีความรู้มาก.
………………………………….
คำว่า “กบในกะลาครอบ” มีแนวคิดมาจากกบที่ถูกกะลาครอบไว้ จึงนึกว่าตัวมันใหญ่คับโลก เป็นสำนวนหมายถึงคนที่มีความรู้เพียงเล็กๆ น้อยๆ แต่สำคัญว่ารู้จบครบถ้วนฉลาดเลิศล้ำกว่าใครๆ
สำนวนนี้ในคัมภีร์โลกนิติท่านว่าดังนี้ –
………………………….
อปฺปสฺสุโต สุตํ อปฺปํ
พหุํ มญฺญติ มานวา
สินฺธูทกมปสฺสนฺโต
กูเป โตยํ ว มณฺฑุโก.
………………………….
แปลเป็นไทยว่า
………………………………….
ผู้ที่ไม่ได้ศึกษาเล่าเรียน ความรู้เล็กน้อยที่ตนมีอยู่ –
ก็มาทะนงตนเห็นไปว่ามากล้ำ
เหมือนกบไม่เคยเห็นน้ำในแม่น้ำ
สำคัญไปว่าน้ำในบ่อที่ตนอาศัยอยู่มีมากล้น
………………………………….
โคลงโลกนิติว่าดังนี้ –
………………………………….
๏ รู้น้อยว่ามากรู้………เริงใจ
กลกบเกิดอยู่ใน………สระจ้อย
ไป่เห็นชเลไกล……….กลางสมุทร
ชมว่าน้ำบ่อน้อย………มากล้ำลึกเหลือ๚ะ๛
(ประชุมโคลงโลกนิติฉบับหอสมุดแห่งชาติ บทที่ ๕๖)
………………………………….
ตามคัมภีร์โลกนิติ ท่านเปรียบกบที่อาศัยอยู่ในบ่อน้ำ (คัมภีร์ใช้ศัพท์ว่า กูป = หลุม, โพรง [a pit, a cavity]) ไม่ได้เปรียบกบในกะลา
รู้ที่ไปที่มาก็จะทำให้มองเห็นภาพทั่วถึง อย่างน้อยก็รู้ว่า –
คัมภีร์โลกนิติว่ากบในสระ
สำนวนไทยว่ากบในกะลาครอบ
เวลานี้มักพูดกันแต่เพียง “กบในกะลา” และความหมายก็เบี่ยงเบนไป คือเอามาพูดในความหมายว่า ถูกครอบงำ ถูกบังคับให้ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ต่างๆ ของสังคม หรือกฎที่ผู้มีอำนาจในบ้านเมืองหรือในหน่วยงานนั้นๆ กำหนดขึ้น ห้ามคิดต่าง ใครทำตัวแตกต่างไปจากกฎเกณฑ์ของสังคมจะถูกมองว่าผิดว่าเลว
คนรุ่นใหม่เห็นว่าไม่ควรเป็นเช่นนี้
คนรุ่นใหม่เห็นว่าทุกคนควรมีสิทธิ์คิด พูด ทำอะไรก็ได้ที่ตนพอใจ ไม่จำเป็นต้องอยู่ในกรอบกติกาของสังคมอีกต่อไป
เมื่อเห็นเช่นนี้ ก็จึงมองกฎเกณฑ์ของสังคมแบบเก่าๆ ว่าเหมือนกะลา และมองคนที่ยึดในกฎเกณฑ์เดิมๆ ว่า เป็นพวกกบในกะลา มีความคิดคับแคบ
“กะลา” จึงกลายเป็นสัญลักษณ์แห่งความคับแคบ ความไม่มีอิสระ ความน่าอึดอัดขัดข้อง และเป็นสำนวนที่คนรุ่นใหม่ใช้ดูถูกคนรุ่นเก่าไปด้วยประการฉะนี้
อ้อ รวมทั้งดูถูกบ้านเมืองของตัวเอง-ด้วยคำเรียกขานว่า “กะลาแลนด์”
มีแง่คิดต่อไปอีกนิดหนึ่ง –
คือเมื่อเรียกบ้านเมืองของตัวเองว่า “กะลาแลนด์” เช่นนั้นแล้ว ผู้เรียกก็มักรู้สึกภาคภูมิใจเหมือนได้ทำงานสำคัญชิ้นหนึ่งสำเร็จแล้ว
แต่ถ้าใครลองถามว่า-แล้วจะแก้ปัญหาอย่างไรบ้านเมืองของเราจึงจะพ้นจากสภาพปัญหากะลาแลนด์?
คำตอบก็คือ-ไม่ใช่หน้าที่ของข้าพเจ้า
ข้าพเจ้ามีหน้าที่บ่นว่าด่าว่าเท่านั้น
การแก้ปัญหา หรือแม้แต่ช่วยคิดหาวิธีแก้ปัญหา ไม่ใช่หน้าที่ของข้าพเจ้า
สวัสดีเลย
………………………………….
โลกนี้เป็นกะลาอยู่แล้วทั้งใบ
ไม่ว่ารุ่นเก่าหรือรุ่นใหม่ก็ล้วนแต่กบในกะลา
ไม่ว่ารุ่นเก่าหรือรุ่นใหม่
ถ้ารู้จักฝึกใจ ก็พ้นได้จากกะลา
………………………………….
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
๑๖:๓๐
………………………………….
กบในกะลาครอบ