เจ้าขุนมูลนาย (บาลีวันละคำ 4,821)

เจ้าขุนมูลนาย

บาลีว่าอย่างไร

คำว่า “เจ้าขุนมูลนาย” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า – 

“เจ้าขุนมุลนาย, เจ้าขุนมูลนาย : (คำนาม) ผู้บังคับบัญชา, เจ้านาย ก็ว่า.”

พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปลคำว่า “ผู้บังคับบัญชา” เป็นอังกฤษว่า immediate superior

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล superior เป็นบาลีดังนี้: 

(1) seṭṭhādhikārī เสฏฺฐาธิการี (เสด-ถา-ทิ-กา-รี) = ผู้มีหน้าที่ทำให้ดีที่สุด

(2) ārāmādhipati อารามาธิปติ (อา-รา-มา-ทิ-ปะ-ติ) = ผู้เป็นใหญ่ในอาราม, เจ้าอาวาส

(3) uccatarapadaṭṭha อุจฺจตรปทฏฺฐ (อุด-จะ-ตะ-ระ-ปะ-ทัด-ถะ) = ผู้วางตัวอยู่ในสถานะที่สูงกว่าคนอื่น

(4) parama ปรม (ปะ-ระ-มะ) = ผู้มากด้วยบารมี

(5) uttama อุตฺตม (อุด-ตะ-มะ) = ผู้สูงส่ง, ผู้ยิ่งใหญ่

ขยายความ :

ผู้เขียนบาลีวันละคำได้อ่านโพสต์ของญาติมิตรท่านหนึ่ง ท่านแสดงความคิดเห็นว่า คณะสงฆ์ไทยทุกวันนี้ปกครองกันด้วยระบบ “เจ้าขุนมูลนาย” 

คำว่า “เจ้าขุนมูลนาย” ที่ท่านว่านี้ คงไม่ได้หมายถึงระบบที่มี “ผู้บังคับบัญชา” ตามปกติธรรมดา แต่หมายถึงระบบที่พระเถระผู้มีตำแหน่งหน้าที่ในการปกครองวางตัวอยู่เหนือพระภิกษุสามเณรในปกครอง ในลักษณะอวดอำนาจ เอาแต่ชี้นิ้วสั่งการ ไม่ได้พูดจาว่าขานกันดี ๆ

ผู้เขียนบาลีวันละคำเห็นคำว่า “ปกครองกันด้วยระบบเจ้าขุนมูลนาย” ก็เกิดความสงสัยว่า พระภิกษุสงฆ์ของเราปกครองกันแบบไหน หรือพระผู้ใหญ่ผู้น้อยปฏิบัติต่อกันแบบไหน จึงมีผู้เรียกว่า “ปกครองกันด้วยระบบเจ้าขุนมูลนาย” 

ถ้าท่านใดใครผู้หนึ่งเห็นด้วยว่า คณะสงฆ์ไทยทุกวันนี้ปกครองกันด้วยระบบ “เจ้าขุนมูลนาย” จะกรุณายกตัวอย่างที่แสดงว่า การปฏิบัติต่อกันอย่างนี้ ๆ เป็นการปกครองกันด้วยระบบ “เจ้าขุนมูลนาย” ทำเป็นรายการการปฏิบัติต่าง ๆ ที่แสดงว่าเป็นระบบ “เจ้าขุนมูลนาย” ออกมาให้ครบถ้วน คนทั้งหลายก็จะเข้าใจได้ง่ายขึ้นว่า คณะสงฆ์ไทยทุกวันนี้ปกครองกันด้วยระบบ “เจ้าขุนมูลนาย” จริงตามที่ว่าหรือเปล่า หรือว่าเป็นเพียงความคิดเห็นชนิดหนึ่งของใครคนหนึ่งเท่านั้น

…………..

ดูก่อนภราดา!

: ถ้ามีความสามารถสร้างปัญหาได้

: ก็ควรมีความสามารถแก้ปัญหาได้ด้วย

#บาลีวันละคำ (4,821)

24-8-68 

…………………………….

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย

…………………………….