วีรชน (บาลีวันละคำ 517)

วีรชน

อ่านว่า วี-ระ-ชน

บาลีอ่านว่า วี-ระ-ชะ-นะ

ประกอบด้วย วีร + ชน

“วีร” แปลว่า กล้าหาญ

“ชน” แปลว่า คน

“วีรชน” แปลว่า คนกล้าหาญ

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 บอกความหมายไว้ว่า “ผู้ที่ได้รับยกย่องว่ามีความกล้าหาญ”

อย่างไรเรียกว่า “วีรชน-คนกล้าหาญ” ?

เพราะ “วีรชน” ของฝ่ายหนึ่ง อาจเป็น “ทรชน” ของอีกฝ่ายหนึ่งก็ได้

“วีร” ภาษาลาตินว่า vir, virtus นักภาษาว่าตรงกับ virtue ในภาษาอังกฤษ

ในคัมภีร์บาลี แสดงความหมายของ “วีร” โดยวัดที่การลงมือทำความดี (virtue)

ผู้จะได้นามว่า “วีรชน” เมื่อตัดสินใจทำความดีแล้วจะต้องมีลักษณะดังนี้ –

1 “วิริยวา” (วิริยะวา) – บากบั่นกล้าสู้

2 “ปหู” (ปะหู) – ทำเต็มความสามารถ

3 “วิสวี” (วิสะวี) – รู้งานและแนะนำให้กำลังใจผู้ร่วมงานได้

4 “อลมตฺต” (อะละมัตตะ) – ทำตัวให้เหมาะกับงาน (ไม่ใช่อ้างว่างานนี้ฉันไม่ถนัด)

5 “สูร” (สูระ) – ทำแบบถวายชีวิต (ไม่แล้วไม่เลิก)

6 “วิกฺกนฺต” (วิกกันตะ) – บุกไปข้างหน้าเหมือนม้าโผนศึก

7 “อภีรุ” (อะภีรุ) – ไม่กลัวตาย

8 “อจฺฉมฺภี” (อัจฉัมภี) – ไม่หวาดหวั่นพรั่นพรึง

9 “อนุตฺราสี” (อะนุตราสี) – ไม่วิตกกังวล

10 “อปลายี” (อะปะลายี) – ไม่หนีหน้า

11 “ปหีนภยเภรว” (ปะหีนะภะยะเภระวะ) – ทิ้งความกลัวและความหวั่นเกรงไว้เบื้องหลัง

12 “วิคตโลมหํส” (วิคะตะโลมะหังสะ) – ไม่ตื่นเต้นหรือตื่นตระหนก

ลองสำรวจกันดูว่าวีรชนคนไหนมีคุณสมบัติสมกับเป็นวีรชนตัวจริงบ้าง

: จะทำบุญ แต่ยังกลัวจน ยังไม่ใช่วีรชนตัวจริง

14-10-56

ต้นฉบับ