พระเจ้าเปิดโลก (บาลีวันละคำ 523)

พระเจ้าเปิดโลก

(คำเก่าของไทย)

มาจากบาลีว่า “โลกวิวรณ” อ่านว่า โล-กะ-วิ-วะ-ระ-นะ

เขียนแบบไทยเป็น “โลกวิวรณ์” อ่านว่า โล-กะ-วิ-วอน หรือ โลก-กะ-วิ-วอน

“โลก” หมายถึงภพภูมิที่เกิดของสรรพชีพ ในที่นี้ระบุถึงสวรรค์ มนุษย์ และนรก

“วิวรณ” รากศัพท์คือ วิ ( = พิเศษ, แจ้ง, ต่าง) + วร (ธาตุ = ปิด, ห้าม ด้วยอำนาจของ วิ อุปสรรค ทำให้ความหมายต่างไปจากเดิม = เปิด) + ยุ (ปัจจัย แปลงเป็น อน [อะ-นะ] ประกอบท้ายธาตุที่ลงท้ายด้วย ร ให้แปลง น เป็น ณ) : วิ + วร + ยุ > อน > อณ = วิวรณ แปลว่า การเปิดออก, การเปิดให้เห็น, การทำให้เปิด, การเปิดเผย, การไขความ, การเผยแผ่

ในคัมภีร์แสดงเรื่องว่า ในปีที่ 7 นับแต่ตรัสรู้ พระพุทธเจ้าประทับจำพรรษาที่สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เมื่อออกพรรษาก็เสด็จกลับลงมา เหตุการณ์นี้คำบาลีเรียกว่า “เทโวโรหณ” แปลว่า “การลงจากเทวโลก”

ชาวพุทธในประเทศไทยปรารภเหตุนี้ทำบุญตักบาตรคราวใหญ่แด่พระสงฆ์ เรียกกันว่า “ตักบาตรเทโวโรหณะ” เรียกสั้นๆ ว่า “ตักบาตรเทโว” (ดูรายละเอียดที่คำ “ตักบาตรเทโว” บาลีวันละคำ (176) 31-10-55)

ในวันนี้พระพุทธองค์ทรงกระทำปาฏิหาริย์ให้ไตรโลก คือสวรรค์ มนุษย์ และนรก มองเห็นกัน สำนวนในคัมภีร์ว่า “ชาวสวรรค์ไม่ต้องชะโงก ชาวโลกไม่ต้องแหงน” (เนว มนุสฺสา อุทฺธํ อุลฺโลเกนฺติ, น เทวา อโธ โอโลเกนฺติ) โลกสามแดนมองเห็นกันเหมือนมาอยู่ต่อหน้า จึงเรียกเหตุการณ์นี้ว่า “โลกวิวรณ”

“โลกวิวรณ” แปลตรงตัวว่า “เปิดโลก” ฝรั่งแปลศัพท์นี้ว่า laying open the worlds, unveiling of the universe, apocalypse, revelation ไทยเราแปลชัดลงไปว่า “พระเจ้าเปิดโลก”

(โปรดระวัง คนไทยใช้คำว่า “พระเจ้า” หมายถึง “พระพุทธเจ้า” มาแต่โบราณ เช่น “พระเจ้าห้าพระองค์” ก็คือ พระพุทธเจ้า 5 พระองค์ คนในบัดนี้แทบไม่เข้าใจว่าเป็นคำที่ใช้มาในพระพุทธศาสนา)

“โลกวิวรณ์ – พระเจ้าเปิดโลก” บัณฑิตถอดความ ว่า คำสอนของพระพุทธเจ้านั้นถ้าศึกษาให้รู้จริงและปฏิบัติให้ถูกต้อง ก็จะเห็นทางไปนรกไปสวรรค์ได้ชัดเจนประดุจพระพุทธเจ้าทรงเปิดโลกให้ดูฉะนั้น

: โลกมนุษย์เหมือนชุมทางผ่าน

: จะไปนรก สวรรค์ หรือนิพพาน-เลือกได้ดั่งใจปรารถนา

20-10-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย